Zaświadczenie lekarskie a wymóg orzeczenia lekarskiego zgodnie z Ustawą o transporcie drogowym. Kolejny raz ustawodawca naraża przewoźników na niezawinione kary pieniężne, pozostawiając organom kontroli luz interpretacyjny…
Ustawa o transporcie drogowym z dnia 6 września 2001 (Dz.U. Z 2007 Nr 125, Poz. 874, ze zm) nakłada na właścicieli firm transportowych obowiązek posiadania w dokumentacji pracowniczej kierowców kopii orzeczeń lekarskich i psychologicznych (art. 39l ust. 1 pkt 3b)
Kwestia orzeczeń psychologicznych została uregulowana przepisami wykonawczymi w postaci Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 11 września 2007(DzU. 2007 Nr 178, Poz. 1264), które zawiera stosowny wzór skierowania na badania psychologiczne kierowców oraz wzór orzeczenia psychologicznego.
Natomiast w stosunku do orzeczeń lekarskich stwierdzających istnienie lub brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy nie określono aktualnych i stosownych wzorów skierowania ani orzeczenia. Ustawa o transporcie drogowym w art. 39 j ust. 2 wskazuje, że badania lekarskie powinny być wykonywane w zakresie i na zasadach określonych w Kodeksie Pracy, o czym jeszcze mowa niżej.
W związku z faktem, że przewoźnik ma obowiązek przechowywać ORZECZENIA lekarskie, a lekarze wystawiają w większości ZAŚWIADCZENIA, rodzi to ryzyko nałożenia przez ITD kary w wysokości 500 zł za każdy brak odpowiedniego dokumentu.
Ważnym w tej kwestii aktem prawnym jest Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn 07.01.2004 w sprawie badań lekarskich kierowców (…) Dz.U.2004 Nr 2 Poz. 15 – które zawiera wzór takiego orzeczenia lekarskiego wymagany dla kierowców. Sprawa jednak się komplikuje z powodu wskazania w Orzeczeniu lekarskim właściwej podstawy prawnej do jego wydania, tj, Art. 122 Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Z 2003 Nr 58 Poz 515, ze zm), w którym czytamy:
„Art.122.1.Badaniu lekarskiemu przeprowadzanemu w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem podlega (wyłącznie):
1)osoba ubiegająca się o wydanie prawa jazdy;
2)osoba ubiegająca się o przywrócenie uprawnienia do kierowania pojazdem cofniętego ze względu na stan zdrowia;
3) kierujący pojazdem skierowany przez organ kontroli ruchu drogowego, jeżeli:
a) uczestniczy w wypadku drogowym, w następstwie którego jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu,
b) kierował pojazdem w stanie nietrzeźwości lub po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu;
4) kierujący pojazdem skierowany decyzją starosty w przypadkach nasuwających zastrzeżenia co do stanu zdrowia;
5) osoba niepełnosprawna posiadająca prawo jazdy lub pozwolenie do kierowania tramwajem, skierowana decyzją starosty na podstawie zawiadomienia powiatowego lub wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności;
6) kandydat na instruktora lub egzaminatora osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami.”
Katalog ten nie zawiera przypadku w którym kierowcy wygasa ważność orzeczenia lekarskiego lub świadectwa kwalifikacji i istnieje potrzeba uzyskania kolejnego ważnego orzeczenia.
Powstaje więc pytanie na jakim formularzu lekarz powinien w takiej sytuacji wystawić orzeczenie poświadczające brak przeciwwskazań dla kierowcy czynnego zawodowo ?
Praktyka dowodzi, że uprawnieni lekarze często stosują „zwykłe” zaświadczenia, wówczas pracodawca musi zwrócić szczególną uwagę, czy takie zaświadczenie zawiera odpowiednie dane, takie same jak orzeczenie a mianowicie:
– KATEGORIE PRAWA JAZDY JAKIE POSIADA KIEROWCA
- data następnego badania
- pieczęć lekarza uprawnionego o treści :
„imię i nazwisko
lekarz uprawniony do badań lekarskich osób kierujących pojazdami
nr zaświadczenia …… wydanego przez Wojewodę ……”
Jeżeli w przypadku kontroli przez ITD na drodze lub w siedzibie przedsiębiorstwa, stwierdzony zostanie brak odpowiedniego orzeczenia lekarskiego – zwrócić uwagę należy na fakt, że katalog kar (załącznik do Ustawy o transporcie drogowym z dnia 6 września 2001) wyraźnie wskazuje:
| 1.7. | Wykonywanie transportu drogowego lub przewozu na potrzeby własne z naruszeniem obowiązku wyposażenia kierowcy w odpowiednie dokumenty | 500 |
| 1.8. | Wykonywanie transportu drogowego lub przewozu na potrzeby własne z naruszeniem warunków dotyczących dokumentacji pracy kierowcy w zakresie: | |
| 1. kierowania kierowcy na badania lekarskie lub psychologiczne |
500 | |
| 2. prowadzenia wymaganej dokumentacji dotyczącej pracy kierowcy |
500 |
A więc nie wymienia wprost kary za „brak orzeczenia”. W takich okolicznościach należy wyjaśnić co to są „odpowiednie dokumenty” lub „dokumentacja w zakresie kierowania kierowcy na badania lekarskie lub psychologiczne”. Skoro Ustawa o transporcie drogowym z jednej strony w art. 39 l nakłada na przewoźnika obowiązek posiadania kopii orzeczeń, a z drugiej w art. 39 j ust. 2 odsyła do Kodeksu Pracy w zakresie badań lekarskich i katalog kar nie wymienia „braku orzeczenia”, więc przyjąć można, że organy kontrolne ITD poza orzeczeniami lekarskimi muszą również respektować Zaświadczenia lekarskie zawierające kompletne dane. A ewentualny zarzut ITD, że zamiast Orzeczenia jest zaświadczenie (spełniające wszystkie wymogi formalne zgodnie z Ustawą o transporcie drogowym) można skutecznie odeprzeć, powołując się np na §3 ust.4 Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 (Dz.U. 96 Poz. 69 Nr 332 ze zm.), który mówi
„4. Orzeczenia lekarskie są wydawane w formie zaświadczeń (…)”
Ten pogląd ma dodatkowe uzasadnienie w fakcie, że zgodnie z art. 229 § 8 KP Minister Zdrowia wydał Rozporządzenie, ale nie określił odrębnego wzoru orzeczenia na okoliczność kontynuacji uprawnień do kierowa pojazdem kierowców.
Reasumując, ustawowym obowiązkiem przewoźnika jest posiadanie w dokumentacji pracowniczej kierowców kopii orzeczeń lekarskich i psychologicznych, a w przypadku wystawienia przez lekarza Zaświadczenia lekarskiego, musi ono spełniać wszelkie wymogi formalne orzeczenia.
Kancelaria Prawna Viggen s.c.
www.kancelariaprawnaviggen.pl