Jak co tydzień przedstawiamy opracowane poświęcone kolejnemu argumentowi procesowemu, przemawiającemu za tezą, iż ryczałt za nocleg jest nienależny, jeśli pracodawca zapewnił kierowcy darmowe miejsce do snu oraz jeśli kierowca akceptował odbiór odpoczynku w kabinie.Dziś przedstawię wybrane przykłady prowadzonych przez nas procesów w których Sądy Pracy, oddaliły powództwo kierowców z tytułu ryczałtów noclegowych.
W ostatnim czasie można spotkać się z przekonaniem tzw.: „ekspertów” wyrażających opinie na różnorodnych konferencjach, iż brak jest przykładów oddalenia przez Sądy Pracy powództwa w zakresie ryczałtów za nocleg. Jest to teza oczywiście nieprawdziwa !!!
Trudno jednak zakładać iż owi „eksperci”, którzy nie wygrali w Sądzie jakiejkolwiek sprawy będą optymistami. Ponadto warto zauważyć, iż niektórzy z owych „ekspertów” nigdy nie reprezentowali klienta przed sądami w związku z czym posiadają w przedmiotowym zakresie wiedzę co najwyżej teoretyczną. Zanim więc na różnorodnych spotkaniach pozwolimy sobie narzucić nutę przesadnego optymizmu lub też przesadnego pesymizmu, warto zadać owym „ekspertom” pytanie, czy prowadzili jakąkolwiek sprawę w zakresie roszczeń o ryczałty i skąd czerpią własne doświadczenia ?
Zawsze prawda leży gdzieś pośrodku i ani nie da się wygrać 100% spraw anie nie da się przegrać 100% spraw, ponieważ tak naprawdę każda sprawa jest nieco inna i każdy proces choć podobny, jest nieco odmienny.
Owszem, przykładów zasądzenia wypłaty ryczałtów jest zapewne wiele ale są też przykłady odrębne.
Warto więc przeanalizować przykłady rozstrzygnięć korzystnych dla pracodawców, gdzie oddalono roszczenia kierowców w zakresie ryczałtów. Warto zaznaczyć, że orzeczenia te są w pełni spójne ze stanowiskami Państwowej Inspekcji Pracy, która także stoi na stanowisku, iż co do zasady ryczałty za noclegi są nienależne.
Stanowisko PIP w Rzeszowie
Na stanowisku takim stoi dla przykładu Państwowa Inspekcja Pracy w Rzeszowie, która w piśmie z 6 grudnia 2013 roku, nr 13188-4560-Sp0545-Sa01/13 uznała, iż co do zasady ryczałt za nocleg jest kierowcy nienależny jeśli kierowca nie poniósł kosztu noclegu. Warto w tym miejscu zacytować przedmiotowe stanowisko:
„Co do istoty ryczałtu za nocleg należy zaznaczyć, że ma być on przeznaczony na koszty noclegów w przypadku, gdy nie są one potwierdzone rachunkiem – wynika to wprost z interpretacji językowej przepisów rozporządzenia.
Jeżeli zatem pojazd posiada odpowiednie miejsce do spania i pojazd znajduje się na postoju, a kierowca złoży oświadczenie że wybiera nocleg w pojeździe oraz gdy pracownik nie ponosi kosztów noclegu – można przyjąć, że pracodawca zapewnił bezpłatny nocleg i z tego tytułu nie będzie przysługiwał ryczałt za nocleg o którym mowa w rozporządzeniu (…) z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie podróży należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej”.
Stanowisko GIP w Warszawie
Warto zauważyć, że nie jest to jedynie stanowisko Państwowej Inspekcji Pracy wypowiadające się w tym duchu. Takie samo stanowisko zajął także Główny Inspektorat Pracy w Warszawie. Aby być precyzyjnym, to warto zauważyć, iż stanowisko takie zajęła Komisja Prawna GIP.
Zanim przytoczę przedmiotowe stanowisko, warto zaznaczyć, iż Komisja Prawna GIP składa się co do zasady z 18 ekspertów prawa pracy, właściwych ze względu na przedmiot rozpatrywanej sprawy. Na posiedzenia Komisji mogą być również, z inicjatywy Głównego Inspektora Pracy lub Przewodniczącego Komisji, zapraszane inne osoby.
Komisja Prawna GIP w dniu z 12 września 2013 roku, nr Npbl. 2013.0.22, zajęła oficjalne stanowisko w sprawie prawa kierowcy samochodu ciężarowego do ryczałtu za nocleg. Komisja oceniła, iż ryczałt ten co do zasady jest nie należny kierowcy.
Warto w tym miejscu zacytować przedmiotowe stanowisko KP GIP: „Kierowcy samochodu ciężarowego, który wykorzystuje odpoczynek dzienny i skrócony odpoczynek tygodniowy w warunkach wskazanych w art. 8 pkt. 8 rozporządzenia 561/2006 WE lub odpoczynek dobowy w warunkach wskazanych w art. 14 ustawy o czasie pracy kierowców, co do zasady nie przysługuje ryczałt za nocleg wynikający rozporządzenia (…)”.
Warto jednak zaznaczyć, iż zarówno PIP w Rzeszowie jak i KP GIP, zastrzegły iż ryczałt kierowcy jest nie należny „co do zasady” analizując treść rozporządzenia MPiPS. Mogą jednak zaistnieć przypadki w których Sąd rozstrzygnie odrębnie, oceniając np.: iż kierowca nie posiadał zagwarantowanego nieodpłatnego noclegu, lub oceniając że pojazd nie był wyposażony w kabinę przystosowaną do odbioru noclegu. W takim przypadku KP GIP oraz PIP oceniły, iż należy poddać się pod ocenę Sądu w przedmiotowym zakresie.
Stanowisko Prokuratora Generalnego z 2014 roku
Dla porządku należy jeszcze nadmienić, iż analogiczne stanowisko jak PIP oraz KP GIP, wyraził oficjalnie Prokurator Generalny w wystąpieniu do Sądu Najwyższego przed uchwałą siedmiu Sędziów z 2014 roku. PG zajął stanowisko, iż wypłata ryczałtów jest nienależna w sytuacji gdy kierowca posiadał zapewnione nieodpłatne miejsce do odbioru odpoczynku.
Stanowisko Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 2014 roku
Nie można nie wspomnieć o stanowisku Ministerstwa Pracy, które w osobie Wice Ministra Radosława Mleczko, zajęło stanowisko, iż: „Regulacje pozostające we właściwości MPiPS, ze względu na swój charakter, nie mogą normować kwestii pozostających w obszarze zainteresowania autorów petycji. Wydawane na podstawie art. 775 k.p. rozporządzenie dotyczy wyłącznie należności z tytułu podróży służbowych przysługujących pracownikom państwowej lub samorządowej sfery budżetowej”.
Z powyższego wynika wprost, iż Ministerstwo Pracy jako autor rozporządzenia z 2002 roku, potrafi najlepiej ocenić z jaką intencją je emitowało i do kogo je adresowało. Jest to niezwykle cenne stanowisko, ponieważ dzięki stanowisku MPiPS możliwe jest odwołanie się do wykładni funkcjonalnej uregulowań (co w praktyce jest rzadkością). Należy zauważyć, że MPiPS uznało, iż ryczałt w ogóle jest nienależny na zasadach określonych w Rozporządzeniu jeśli pracodawca tak uregulował w wewnątrzzakładowych źródłach prawa pracy.
Jednocześnie można zauważyć że ministerstwo informuje, iż rozporządzenia nie emitowało w ogóle z myślą o kierowcach, więc nie może ono mieć do nich zastosowania.
Oddalenie powództwa o ryczałt przed Sądem w Chrzanowie
Jednak można dostrzec, iż podobne stanowisko jak KP GIP i PIP, PG, MPiPS, reprezentują niektóre Sądy Pracy. Przykładem może być orzeczenie Sądu Rejonowego w Chrzanowie, (w prowadzonej przez naszą kancelarię sprawie) oddalające powództwo kierowcy w zakresie ryczałtów za nocleg. Sąd w wyroku z dnia 23 grudnia 2013r sygnatura akt: IV P 181/11 zaznaczył iż: „Odnośnie roszczenia w części dotyczącej podróży służbowej Sąd podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 4 czerwca 2013r sygn II PK 296/12. (…) Powód (…) zgodnie z zobowiązującymi uregulowaniami odbierał noclegi w kabinie samochodu. Z tego tytułu zwrot kosztów powodowi się nie należy bowiem powód nie poniósł żadnych kosztów z tym związanych”.
Tak więc Sąd wyraźnie odniósł się do orzeczenia Sądu Najwyższego, który już w 2013 roku odniósł się do kosztu noclegu, jako podstawy wypłaty ryczałtu za nocleg. Sąd ocenił, iż brak owego kosztu po stronie kierowcy nie pozwala na zasądzenie ryczałtów i oddalił powództwo kierowcy.
Oddalenie powództwa o ryczałt przed Sądem w Krakowie
Podobnej argumentacji użył Sąd Pracy w innej prowadzonej przez nas sprawie (już po uchwale Sądu Najwyższego z 2014 roku).
Sąd Rejonowy w Krakowie, oddalając powództwo kierowcy w prawomocnym już Wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa Nowej Huty w Krakowie Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 lipca 2014r sygnatura akt: IV P560/13/N uzasadnił, iż:
„Z ustalonych w sprawie okoliczności wynika, że strona pozwana z góry zakładała, że powód będzie nocował w kabinach prowadzonych ciągników siodłowych, głównie dla bezpieczeństwa przewożonych ładunków. Nadto jak sam powód przyznał odpoczynki nocne odbierał w kabinie samochodu, wyposażonej w leżankę, przy czym zatrzymywał się na dużych parkingach z zapleczem sanitarnym i infrastrukturą. Z zeznań powoda wynikało również, iż postawa pracodawcy jednoznacznie wskazywała, iż nie wypłacał on pracownikom ryczałtu za nocleg, wychodząc z założenia, iż kierowcy w czasie odpoczynku korzystać będą z kabiny ciągnika, która umożliwiała korzystanie z odpoczynku. Stąd stwierdzić należy, iż ustalając warunki pracy powód wiedział, iż pracodawca nie zwróci mu kosztów podróży w postaci ryczałtu za nocleg, argumentując to stosownym wyposażeniem kabin ciągników siodłowych, z jakich powód korzystał odbywając podróż zagraniczną. Umowa zawarta przez strony nie dawała podstaw do zapłaty przez pracodawcę ryczałtów za noclegi”.
Warto w powyższym zakresie zauważyć, iż w przytoczonym prawomocnym orzeczeniu, Sąd odwołał się do innego aspektu podnoszonego przez Sąd Najwyższy w roku 2013 roku a mianowicie do kwestii, iż kierowcy z góry znane były warunki i miał świadomość, iż ryczałtu za noclegi nie otrzyma i akceptował taki stan rzeczy już w chwili zatrudnienia a jednocześnie korzystał z odpoczynków w kabinie za które nie poniósł kosztu.
Można by także w tym miejscu przytoczyć przykłady rozstrzygnięć zakończonych co prawda ugodami na korzystnych warunkach dla pracodawców. Można jedynie ocenić, że w takich przypadkach z inicjatywą ugody występowali w trakcie procesu (po kilku rozprawach) kierowcy, oceniając, iż z analizy przebiegu procesu można wywnioskować nie korzystne dla nich rozstrzygnięcie, ponieważ w trakcie procesu nie potrafili wykazać kosztu a jednocześnie z przedstawionego przez stronę Pozwaną materiału dowodowego wynikało, iż kierowcy świadomie i dobrowolnie odbierali odpoczynki w pojazdach.
Niestety są także przypadki odmienne, gdzie do zasądzenia roszczenia kierowcy doszło wskutek oświadczenia pracodawcy (w toku procesu), iż kierowcy nie mieli prawa do odbioru odpoczynku poza kabiną nawet jeśli mieliby taką potrzebę.
Zbiorczo na temat nie należności ryczałtów za nocleg:
Warto więc zauważyć, że (reprezentowane od kilku już lat) stanowisko Kancelarii Prawnej Viggen Sp.j. o nie należności wypłaty ryczałtów za nocleg w przypadku gdy kierowca nie poniósł „realnego kosztu” noclegu oraz jeśli posiadał możliwość dokonania wyboru odpoczynku poza kabiną, potwierdziły już nie tylko niektóre Sądy Pracy ale także kluczowe instytucje w Państwie:
1) stanowisko (orzeczenie) Sądu Najwyższego z 2013 roku (w zakresie wolnego „wyboru”) ,
2) stanowisko (uchwała w składzie 7 Sędziów) Sądu Najwyższego z 2014 roku, (w zakresie „realnego kosztu”)
3) stanowisko Komisji Prawnej Głównego Inspektoratu Pracy z 2013 roku (w zakresie wolnego „wyboru” i w zakresie „realnego kosztu”),
4) stanowisko Państwowej Inspekcji Pracy w Rzeszowie z 2013 roku (w zakresie wolnego „wyboru” i w zakresie „realnego kosztu”),
5) stanowisko Prokuratora Generalnego (z 2014 r przedłożone Sądowi Najwyższemu) (w zakresie wolnego „wyboru” i w zakresie „realnego kosztu”),
6) stanowisko Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (w zakresie nadrzędnego charakteru zapisów wewnątrzzakładowych źródeł prawa pracy na d uregulowania rozporządzenia MPiPS)
7) stanowisko wyrażone w znacznej części orzecznictwa Sądów Powszechnych (przykłady przytoczone powyżej),
Na co warto zwrócić uwagę ?
Warto więc zauważyć, iż w toku procesu występuje bardzo wiele zmiennych i im więcej spraw kancelaria prowadzi tym bogatsze posiada zaplecze argumentów, które można a czasami trzeba podnieść, lub którego pod żadnym pozorem podnosić nie wolno. Śmiało można powiedzieć, że praktycznie nie ma dwóch identycznych procesów i w każdym przypadku występują pewne niepowtarzalne zmienne.
W poprzedniej publikacji wskazałem, iż występuje około 48 elementów, które warto podnieść w toku procesu. O dynamice sytuacji świadczy jednak fakt, iż na przestrzeni tygodnia przybyło (w wyniku analizy nowo przyjętych zleceń) kilka dodatkowych argumentów, które warto wykorzystać. Dwa z nich przedstawiłem w niniejszym opracowaniu a kolejne przedstawię za tydzień w kolejnej publikacji. Optymistyczny w całej sytuacji jest fakt, że Sądy Pracy wbrew powszechnej opinii wcale nie stanowią monolitu bezdusznie zasądzającego roszczenia z tytułu ryczałtów. Monolitem nie są także sami kierowcy, którzy w toku procesu dostrzegając niekorzystny dla nich obrót sprawy potrafią zrezygnować z przytłaczającej części własnych roszczeń i zawrzeć korzystną dla pracodawcy ugodę.
Równie optymistyczne jest stanowisko Komisji Prawnej GIP oraz PIP, które obiektywnie analizując obowiązujący stan prawny oceniły, że ryczałty z tytułu noclegów w kabinie zasadniczo się nie należą, jeśli kierowca odbierał odpoczynek w kabinie i nie poniósł kosztu. Trudno bowiem posądzać PIP o stronniczość i sympatyzowanie z pracodawcami.
Reasumując, warto dobrze przygotować się do procesu i to głównie na etapie odpowiedzi na pozew lub na etapie sporządzenia sprzeciwu do nakazu zapłaty, ponieważ dalszy przebieg procesu jest już jedynie (lub aż) wypadkową przedłożonych pism procesowych. Niejako na marginesie warto zaznaczyć, że dobrze przygotowane pismo procesowe (np.: odpowiedź na pozew) zasadniczo zawiera z uwagi na złożoność i wielowątkowość materii nawet kilkadziesiąt stron argumentacji – w zależności od charakteru sprawy. Oczywiście jakości pisma procesowego nie należy oceniać po objętości ale warto pamiętać, że im pełniejsza argumentacja i bardziej profesjonalne stanowisko Pozwanego, tym większe będzie miał szanse na wygraną.
Warto też grzecznie ale wyraźnie obstawać przed sądem w zgłaszaniu na piśmie własnej argumentacji i wnosić o protokołowanie własnego stanowiska, ponieważ każdy argument który nie zostanie zaprotokołowany lub dołączony do akt sprawy, nawet jeśli w pierwszej instancji zapadnie korzystny wyrok, w apelacji będzie przemawiał przeciwko pozwanemu. Przesadna spolegliwość w pierwszej instancji może rodzić dalekosiężne skutki w całym procesie w obu instancjach, ponieważ czego strona nie podniesie przed Sądem w pierwszej instancji tego zasadniczo z racji obwarowań proceduralnych nie podniesie już nigdy.
Mariusz Miąsko
Prezes Kancelarii Prawnej Viggen sp.j.
Więcej o ryczałtach za nocleg kierowców w kontekście Uchwały Siedmiu Sędziów z 12 czerwca 2014 r. przeczytać można pod adresem:
1) Ryczałt za nocleg kierowców. Czy sędziowie Z SN popełnili błąd?
2) Ogromne roszczenia kierowców spowodują masowe likwidacje firm transportowych?
3) Komentarz do uzasadnienia uchwały 7 Sędziów SN w sprawie ryczałtów za noclegi
4) Odpowiedzialność karna i finansowa zarządów firm za unikanie wypłaty ryczałtów za nocleg
6) Ryczałt za nocleg należy się jedynie za realnie poniesione koszty!!!
8) Realny charakter ryczałtu za nocleg – silny argument procesowy
9) Ryczałty za nocleg – kolejny argument potwierdzający bezzasadność roszczeń
Potrzebujesz porady eksperta w zakresie prawa:
– transportowego administracyjnego,
– transportowego prawa pracy,
– przewozowego krajowego i międzynarodowego CMR,
– procesowego,
– prawa przewozu materiałów niebezpiecznych ADR,
– prawa przewozu produktów szybko psujących się ATP,
– transportowego prawa ubezpieczeń,
– prawa załadunków i mocowania ładunków (VDI),
– wspólnotowego i eurazjatyckiego prawa czasu prowadzenia pojazdu (AETR),
– wspólnotowego i eurazjatyckiego prawa dokumentowania aktywności kierowców,
– przepisów optymalizacji kosztów w transporcie.
Już dziś skontaktuj się z Kancelarią Prawną VIGGEN
pod nr tel.: (12) 637-24-57
lub pod adresem e-mail: biuro1@viggen.pl
Serdecznie zapraszamy Państwa do skorzystania z największej bazy profesjonalnych, unikatowych opracowań prawnych, którą znajdą Państwo pod adresem: Sklep561.pl
Niniejszy dokument podlega ochronie prawnej na mocy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (ustawa z dnia 4 lutego 1994 r., Dz. U. 06.90.631 z późn. zm.).
http://kancelariaprawnaviggen.pl//news/322/40/Korzystne-wyroki-Sadow-oraz-stanowisko-PIP-w-zakresie-ryczaltow-za-nocleg/