Miło nam poinformować, że glosa będąca krytycznym komentarzem Uchwały Siedmiu Sędziów z 12 czerwca 2014 roku, autorstwa Pana Mariusza Miąsko, Prezesa Kancelarii Prawnej Viggen, została wydana przez Wydawnictwo Wolters Kluwer – LEX nr 277275 (uchwała SN z dnia 12 czerwca 2014 r, II PZP 1/14, LEX nr 1469181).
W opublikowanej, przez Wydawnictwo Wolters Kluwer glosie, autor krytycznie odnosi się do stanowiska uchwały Sądu Najwyższego artykułując zasadnicze dwa główne zarzuty:
A) Po pierwsze wskazuje na wewnętrzną sprzeczność treści samej uchwały, a także głęboką sprzeczność pomiędzy treścią uchwały, a jej uzasadnieniem. Autor wyjaśnia, iż konsekwencją owej kontradyktoryjności przedmiotowego orzeczenia jest skrajnie rozbieżne orzecznictwo sądów powszechnych w kwestii zasadności wypłaty ryczałtów noclegowych. W konsekwencji sądy powszechne niemalże za każdym razem, odwołując się do przedmiotowej uchwały Sądu Najwyższego, przytaczają odmienne frazy treści uchwały oraz jej uzasadnienia, z całkowitym pominięciem pozostałych (sprzecznych) treści i odwołując się do uchwały wydają rozbieżne wyroki w sprawach, o analogicznych stanach faktycznych i prawnych. Cześć sądów powołując się na treść uchwały i jej uzasadnienie ocenia, iż stanowi ona o zasadności zasądzenia ryczałtów noclegowych, gdy tymczasem inne sądy, przytaczając inne frazy uchwały (mówiące o konieczności poniesienia realnego kosztu noclegu), oddalają powództwa pracowników.
Dodatkowo autor wskazuje na niespójność orzecznictwa w obrębie samego Sądu Najwyższego, który najpierw, w przedmiotowej uchwale (nie rozstrzygającej w sprawie) oraz w jej uzasadnieniu, przekazuje sprzeczne informacje, co do zasadności wypłaty ryczałtu za nocleg, wskazując, iż ryczałt za nocleg jest należny za „zwrot” „realnego” „kosztu” noclegu, a następnie w kolejnym orzeczeniu rozstrzygającym w sprawie (w składzie trzyosobowym), SN wydaje wyrok zasądzający wypłatę należności z tytułu ryczałtów za nocleg realizowany w kabinie, pomimo niewystąpienia przesłanek: „zwrotu” oraz „realności kosztu” noclegu, czyli nieistnienia kluczowych stanów faktycznych ,o których mowa zarówno w uchwale, jak i w jej uzasadnieniu.
W szczególności autor wskazuje, iż Sąd Najwyższy w uchwale oraz w jej uzasadnieniu wielokrotnie podnosi, iż warunkiem uzasadniającym wypłatę ryczałtu za nocleg jest kwantyfikator „kosztu noclegu”, który zdaniem Sądu Najwyższego (wyrażonym kilkakrotnie zarówno w uchwale, jak i w jej uzasadnieniu) musi mieć charakter „realny” i „rzeczywisty”, co wynika pośrednio z obowiązku „zwrotu” kosztów noclegu, a więc zwrotu czegoś (kosztu), co w kategoriach logicznych musiało wcześniej zaistnieć, aby w ogóle można było mówić o „zwrocie”. Autor glosy wyraźnie akcentuje, że Sąd Najwyższy wskazuje w uchwale, iż ryczałt za nocleg należny jest jako „zwrot kosztów noclegu”, gdy tymczasem jeśli nie zaistniał koszt, nie może być w ogóle mowy o jego zwrocie. Autor krytycznie, więc odnosi się także do powiązanego z uchwałą orzeczenia z 16 października 2014 r. (II PK 133/13) rozstrzygającego w sprawie, które zostało wydane w oczywistej sprzeczności z tezami wyartykułowanymi przez pełen skład Sądu Najwyższego, ponieważ skład trzyosobowy SN zasądził na rzecz pracownika ryczałt za nocleg, pomimo iż ten nie poniósł jakichkolwiek kosztu noclegu.
B) Po drugie autor wobec niejednoznaczności intencji SN wyrażonych w uchwale i jej uzasadnieniu oraz w orzeczeniu rozstrzygającym w sprawie, dokonał analizy i oceny hipotetycznego założenia (opartego na tendencji zarysowanej we wcześniejszym oraz późniejszym orzecznictwie Sądu Najwyższego), na okoliczność założenia, że intencją uchwały SN była teza o zasadności zasądzenia roszczeń za ryczałty noclegowe z tytułu snu zrealizowanego przez kierowców w specjalistycznej kabinie noclegowej. Autor wskazuje, że gdyby przyjąć, iż intencja Sądu Najwyższego sprowadza się do uznania zasadności wypłaty ryczałtów za noclegi realizowane w specjalistycznej kabinie noclegowej (pomimo, iż kierowca nie poniósł jakiegokolwiek kosztu noclegu), to należałoby ocenić, że treść uchwały narusza kilkadziesiąt różnorodnych, zasad prawnych, zasad wykładni prawa, zasad logicznych oraz uregulowań krajowych (w tym konstytucyjnych), a także narusza szereg uregulowań unijnego i międzynarodowego prawa, w tym również międzynarodowego prawa pracy.
Autor wskazuje, iż u źródła takiego stanu (i jednocześnie głównym mankamentem uchwały SN) jest fakt oparcia jej rozstrzygnięć na dwóch nienormatywnych fikcjach prawnych, niedopuszczalnych i wprost zakazanych w teorii prawa oraz w orzecznictwie samego SN. Autor dostrzega, iż gdyby faktycznie założyć, że intencją SN było uznanie zasadności wypłaty ryczałtów noclegowych dla kierowców, którzy realizowali nocleg w specjalistycznej kabinie, to w istocie uchwała musiałaby opierać się na nienormatywnej, (a więc formalnie zakazanej) fikcji minimalnego hotelowego standardu noclegu kierowców (pomimo, że przesłanka taka nie wynika z treści § 9 ust. 4 rozp. MPiPS z 2002 roku) oraz na drugiej kluczowej nienormatywnej fikcji prawnej dotyczącej abstrakcyjności kosztu noclegu. Gdyby założyć, że Sąd Najwyższy uznał zasadność ubiegania się przez pracowników (kierowców) o „zwrot” kosztów z tytułu ryczałtów noclegowych jako zwrot kosztu noclegu, nawet jeśli kierowcy nie ponieśli jakiegokolwiek realnego kosztu noclegu (a więc nie, gdy istniała formalna podstawa do zwrotu czegoś, co nigdy nie wystąpiło) to tezę taką należy uznać nie tylko za nielogiczną, ale także opartą na nienormatywnej fikcji względem obowiązującego unormowania. Autor wskazuje, że podstawowym warunkiem koniecznym dla oparcia orzeczeń sądów na fikcjach prawnych, (których występuje wiele w krajowym i międzynarodowym prawie pracy) jest ich normatywny charakter, gdy tymczasem uregulowania prawne, których dotyczy uchwała nie wynikają z jakiejkolwiek normy, a więc nie mogą być źródłem uprawnień dla jakiegokolwiek sądu do przyjęcia fikcyjnych założeń dotyczących abstrakcyjności kosztu i abstrakcyjności minimalnego standardu hotelowego noclegu dla kierowcy zawodowego. Autor wskazuje wprost, iż Sąd Najwyższy nie dysponował nienormatywnym uprawnieniem do oparcia wyroku na w/w fikcjach.
Dalej autor wskazuje kilkadziesiąt rażących błędów, których zdaniem autora dopuścił się SN w uchwale z 12 czerwca 2014 r, sygn. II PZP 1/14 (nie rozstrzygającej w sprawie) w kontekście orzeczenia z 16 października 2014 r. (II PK 133/13) (rozstrzygającego w sprawie). Autor wskazuje, że błędy te dotyczą zasad wykładni prawa, naruszeń zasad logiki oraz naruszeń norm konstytucyjnych, a także uregulowań prawa unijnego. Autor wykazał ponadto odstępstwo w komentowanej uchwale SN od tzw. „wykładni pro unijnej”, co również ocenia za rażący przejaw braku profesjonalizmu w procesie wykładni prawa SN.
Zachęcamy do zapoznania się z całością glosy, która dostępna jest w produkcie LEX OMEGA.
http://kancelariaprawnaviggen.pl//news/449/40/Glosa-na-temat-Uchwaly-Siedmiu-Sedziow-z-12-czerwca-2014-r-autorstwa-Prezesa-Kancelarii-Prawnej-Viggen-sp-j-opublikowana/