Modlnica, dnia 24 sierpień 2012 r.
Kancelaria Prawna Viggen s.c.
Mariusz Miąsko, Małgorzata Miąsko
ul. Częstochowska 6, 32-085 Modlnica
w imieniu: Stowarzyszenia Uczestników Rynku Komunikacji Samochodowej i Transportu Drogowego „NAJLEPSZA DROGA”
ul. Tyniecka 10a, 31-319 Kraków
Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej
ul. Chałubińskiego 4/6
00-928 Warszawa
Pismo: 6/KPV/24/08/2012/MM/1
Dot.: bezczynności organu tj. Ministerstwa Transportu w sprawie ciążącego na nim obowiązku przypomnienia gminom o przestrzeganiu obowiązującego prawa.. Przypomnienie to dotyczy zagadnień uregulowanych w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym z dnia 16 grudnia 2010/Dz.U. 2011 Nr.5,poz. 13 i wynika ze:
1. stanu faktycznego nie przestrzegania przepisów Ustawy o publicznym transporcie zbiorowymi przez liczne gminy w Polsce. Taki stan faktyczny powoduje pilną konieczności renegocjacji zawartych przez te gminy umów z operatorami dworców autobusowych. – na przykładzie gminy Nowy Sącz,
2. uzyskania i nadużywania przez przywołanych wyżej operatorów pozycji dominującej w świetle przepisów Ustawy o ochronie konkurencji i konkurentów, oraz zaistnienia czynów nieuczciwej konkurencji w rozumieniu przepisów Ustawy o zwalczanie nieuczciwej konkurencji.
Szanowni Państwo !
Wprowadzenie: W dniu 16 lipca zwróciliśmy się do Ministerstwa Transportu z pismem w którym na przykładzie gminy Nowy Sącz poprosiliśmy o interpretację przepisów powszechnie obowiązujących wszystkie gminy w Polsce, /jak też w pierwszej kolejności obowiązujące organa władzy publiczne/, tj.: przepisy zawarte w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym. Zwróciliśmy się do Ministerstwa Transportu w imieniu Stowarzyszenia Uczestników Rynku Komunikacji Samochodowej i Transportu Drogowego „Najlepsza Droga” oraz własnej kancelarii /,,,/ ze sprawą bardzo istotną dotyczącą praktycznej realizacji przez liczne gminy/ a na poglądowym przykładzie gminy Nowy Sącz/, ważnego, podstawowego obowiązku prawnego, zaliczonego przez ustawodawcę do zadań własnych samorządu gminnego tj.: organizowanie lokalnego transportu zbiorowego. W odpowiedzi otrzymanej z Ministerstwa Transportu znalazło się bardzo ogólne /i źle zinterpretowane/ powołanie się na art. 9 KPA, na zasadę legalizmu prawnego oraz już obowiązkowe odsyłanie przewoźników do pomocy prawnej w kancelariach adwokackich i radcowskich. Obszernie odpowiedzieliśmy na te „argumenty” w piśmie do Ministerstwa z dnia 20 sierpnia dotyczącym zresztą innej sprawy. Rzecz w tym, że Ministerstwo udziela od pewnego czasu na zapytania dotyczące różnych spraw tych samych odpowiedzi jakby powielonych z tej samej matrycy…
Była to więc odpowiedź bardzo rozczarowująca wręcz obraźliwa dla tysięcy przewoźników – co do swej merytorycznej treści a ściśle jej braku. Szczególnie fałszywie zabrzmiał w odpowiedzi Ministerstwa argument o legaliźmie prawnym. Używany jest ten argument w ramach negatywnej odpowiedzi na zapytania naszego Stowarzyszenia dotyczące interpretacji przepisów prawnych powszechnie obowiązujących dla tysięcy przewoźników.
Okazuje się, że zdaniem Ministerstwa nasze zapytania nie mogą być rozważone…bo dotyczą „spraw indywidualnych”. Czyli pismo wnoszące o interpretację przepisu prawnego obowiązującego 22 tysiące przewoźników jest dla Ministerstwa zapytaniem o „sprawę indywidualną”? To straszna kompromitacja pisać takie rzeczy.
Ponieważ najwyraźniej w Ministerstwie Transportu nie czyta się uważnie pism przysyłanych przez stowarzyszenia polskich obywateli nie pozostaje nam nic innego jak ponownie przytoczyć już wcześniej przedstawioną merytoryczną argumentację, dotyczącą w szczególności aktualnego stanu prawnego, tak więc: W art. 7 ust. 1 pkt. 4 ustawy o samorządzie gminnym z dnia 12 października 2001 r./Dz. U. nr 142, poz.1591/ wśród zadań własnych gminy, a więc takich które z mocy prawa należą do jej podstawowych i najważniejszych obowiązków, znalazło się organizowanie lokalnego transportu zbiorowego na swoim terenie.
Zadanie to zostało bardzo wyraźnie skonkretyzowane w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym z dnia 16 grudnia 2010 r. /Dz.U. 2011 nr 5, poz13/. Ustawa ta wśród wielu innych, wprowadza pojęcie organizatora publicznego transportu zbiorowego i operatora publicznego transportu zbiorowego, oraz w sposób szczegółowy reguluje ich wzajemne stosunki. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt. 1 lit. a w/w ustawy organizatorem /tym właściwym ze względu na obszar działania lub zasięg przewozów na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej/ gminnych przewozach pasażerskich jest gmina. Równocześnie ust. 4 przywołanego art. 7 normuje, że określone w ustawie zadania organizatora wykonuje w przypadku gminy /np.: w przypadku Krakowa,/ prezydent miasta. Z kolei art. 8. pkt. 3 ustawy do zadań organizatora zalicza zarządzanie publicznym transportem zbiorowym. Pojęcie zarządzania jest skonkretyzowane w art. 43 omawianej ustawy o publicznym transporcie zbiorowym /art.. 43 ust. 1/ jako polegające w szczególności na negocjowaniu i zatwierdzaniu zmian do umowy z operatorem oraz ocenie i kontroli realizacji przez operatora i przewoźnika usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego.
Pragnę zwrócić uwagę na bardzo wyraźne sformułowanie przez ustawodawcę kluczowego znaczenia negocjacji, zatwierdzenia, oceny i kontroli, w tym procesie zarządzania, wszystko to jest obowiązkiem organizatora czyli gminy. Jest to oczywiste ponieważ chodzi o dobro danej wspólnoty samorządowej, właściwą i skuteczną realizację zadania własnego gminy.
Uważam, że Ministerstwo Transportu powinno dołożyć wszelkich starań by te zadania zostały dobrze, właściwie zrozumiane przez gminy. Dlatego też z jego strony potrzebne jest właściwe przypomnienie i stosowna interpretacja przepisów prawa, właśnie w interesie wspólnot samorządowych czyli społeczności poszczególnych miast i wsi. W przypadku nie wywiązania się przez gminę z tych kluczowych czynności konstytuujących proces zarządzania mamy i prawnie i praktycznie do czynienia z rezygnacją z roli organizatora publicznego transportu zbiorowego, czyli z lekceważeniem zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej. Wykonywanie przez prezydenta miasta/ lub też w przypadku innych Gmin wójta lub burmistrza /zadań organizatora jest bardzo szczegółowo ujęte w art. 15 i następnych ustawy.
Tak więc art. 15 ust.1 pkt. 5 stwierdza, że organizowanie publicznego transportu zbiorowego polega w szczególności między innymi na ustalaniu stawek opłat za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków komunikacyjnych i dworców, których właścicielem albo zarządzającym nie jest jednostka samorządu terytorialnego. Stawki Opłat: Kluczowe znaczenie dla wykonanie przez samorządy zadań organizatora mają przepisy art. 16 ustawy Zadania organizatora ujęte są w nim bardzo precyzyjnie, w szczególności dotyczy to stawek opłat.
To samo pojęcie /literalnie identyczne/ stawki opłat za korzystanie przez operatora i przewoźnika z przystanków komunikacyjnych lub dworców ma zastosowanie zarówno do przypadku gdy właścicielem albo zarządzającym przystanku komunikacyjnego lub dworca jest jednostka samorządu terytorialnego czy też inny podmiot.
Negocjacje: W przypadku jednostki samorządu terytorialnego ich wysokość ustalona jest w ust. 4 i 5 pkt. 1 i 2. W przypadku innych podmiotów będących właścicielami lub zarządzającymi przystankiem komunikacyjnym lub dworcem konieczne są przewidziane przez ustawodawcę negocjacje między tymi podmiotami a gminą. Bez organizatora – gminy nic istotnego dla publicznego transportu zbiorowego nie ma prawa zaistnieć, niezależnie od tego kto jest operatorem. Dla nas członków Stowarzyszenia jest to sprawa oczywista.
Czy zdanie Ministerstwa Transportu jest takie samo? Gmina i realizujący jej zadania prezydent miasta stoją na straży interesu swojej wspólnoty samorządowej, realizując swoje prawne obowiązki, szczególnie te określone przez ustawodawcę jako zadania własne. Jest szczególnie ważne, że w art. 16 ust. 5 pkt. 2 ustawodawca stwierdził, że w przypadku gdy właścicielem albo zarządzającym przystanku komunikacyjnego lub dworca jest jednostka samorządu terytorialnego, stawka opłaty za jedno zatrzymanie (co samo w sobie jest zastanawiające ponieważ w większości przypadków opłata w świetle tego zapisu może być pobierana odrębnie za wsadzenie i odrębnie za wysadzenie pasażerów) środka transportu na dworcu nie może być wyższa niż 1 złoty. Inną kwestią jest czy zapis ten jest świadomy?
Czy Ministerstwo zgadza się z nami że taki zapis prowadzi do nadużyć i czy Ministerstwo zechce zająć stanowisko i interpretację w kierunku że tak naprawdę chodzi o pełną wymianę pasażerską a nie o zatrzymanie się ?
Taka stawka została uznana za rentowną ekonomicznie i opłacalną dla gminy występującej w roli operatora na etapie tworzenia prawa w Sejmie! Dla negocjacji prowadzonych przez gminę z operatorami którymi są inne podmioty, jest to główny punkt odniesienia, można moim zdaniem przyjąć, że w granicach tejże 1 złotówki winny być prowadzone wspomniane negocjacje. Czy takie jest też stanowisko Ministerstwa ? Tak uważa Stowarzyszenie ale czy Ministerstwo podziela to stanowisko ?
Pozycja Dominująca: Jednak sprawa na tym się nie kończy. Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów z dnia 16 lutego 2007 r. /Dz.U. Nr 50, poz.331/ wprowadza w art. 4 pkt 10 pojęcie pozycji dominującej tj. takiej która umożliwia danej firmie zapobieganie skutecznej konkurencji na określonym rynku. Natomiast art. 9 ust 2 pkt. 1 przywołanej ustawy stwierdza, że nadużywanie pozycji dominującej polega w szczególności na bezpośrednim lub pośrednim narzucaniu nieuczciwych cen, w tym cen nadmiernie wygórowanych…
W dalszym rozwinięciu pkt 5. ust 2 stwierdza, że nadużywanie pozycji dominującej polega w szczególności na przeciwdziałaniu ukształtowaniu się warunków niezbędnych do powstania bądź rozwoju konkurencji. Moim zdaniem cała logika sytuacji zaistniałej w znacznej części gmin w tym także w Nowym Sączu, Krakowie w stopniu wręcz idealnym treści tego przepisu odpowiada. Nieuczciwa Konkurencja: Natomiast Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z dnia 26 czerwca 2003 r./ Dz.U. Nr 153, poz.1503 / stwierdza w art. 15 ust.1 i ust. 2 pkt 1, że czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie innym przedsiębiorstwom dostępu do rynku w szczególności poprzez ograniczanie w istotny sposób lub wyłączanie możliwości dokonywania przez klienta zakupu u innego przedsiębiorcy… Po przedstawieniu powyższego stanu prawnego w piśmie z dnia 16 lipca przedstawiłem w trybie interwencyjnym sprawę o której zostaliśmy pisemnie zawiadomieni przez przewoźników, że administrator /operator/ dworca autobusowego w Nowym Sączu (tak samo w Krakowie – lecz według odmiennych stawek) występujący pod firmą Regionalny Dworzec Autobusowy Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie ul. Ostatnia 1 C 31 – 444 Kraków, narzucił im umowy na korzystanie z dworca, gdzie między innymi za wspomniane wyżej jedno zatrzymanie przywołany administrator pobiera opłaty w granicach od 8,50 zł do 17 zł /plus VAT 23%/, w zależności od pojemności autobusu do/od 25 miejsc siedzących.
Czyli wliczając VAT w skrajnym przypadku opłata ta wynosi niemal 21 złotych. tj.: dwadzieścia jeden razy więcej niż maksymalna stawka opłat przewidziana przez ustawodawcę dla gminy… Można jeszcze dodać, że kwota ta wzrasta do 24,60 zł/ w tym VAT/ w przypadku odprawy autobusu bez względu na jego pojemność.
Zwracanie się o wykładnię przepisu powszechnie obowiązującego jest zawsze powiązane z podaniem konkretnego przypadku jego zastosowania /w omawianych przypadkach nie stosowania przez gminy przepisów prawa/. Takie zapytanie nie dotyczy jednak spraw indywidualnych w rozumieniu postępowania administracyjnego, lecz przeciwnie dotyczy interpretacji przepisów obowiązujących wszystkie gminy w Rzeczpospolitej.
Zasłanianie się pseudo – argumentacją o nie dokonywaniu interpretacji prawa w „indywidualnych sprawach” jest faktycznie lekceważeniem swoich podstawowych zadań i obowiązków. Można zasadnie powiedzieć są to zaniechania prowadzące do chaosu interpretacyjnego i bezprawia. W wcześniejszym piśmie do Pana Prezydenta Nowego Sącza zadałem następujące pytania:
1.Czym kierowano się w toku negocjacji ze spółką RDA, że wyrażona została przez gminę zgoda na tak drastyczną podwyżkę opłat dla przewoźników, jakie były argumenty finansowe spółki RDA?
2.Czy zdaniem Pana Prezydenta stan tu opisany służy właściwemu zaspokojeniu potrzeb w zakresie publicznego transportu zbiorowego mieszkańców Nowego Sącza?
3.W jakim trybie nastąpiło zatwierdzenie w gminie wyników negocjacji z spółką RDA?
4.Jaka jest ze strony gminy aktualna ocena i kontrola realizowanej przez spółkę RDA funkcji administratora dworca autobusowego w Nowym Sączu?
Podobne pytania zadaliśmy także Prezydentowi Krakowa, a kolejka samorządów którym z interwencji członków Stowarzyszenia Najlepsza Droga zadamy jeszcze te pytania wydłuża się w stopniu zastraszającym (!) co samo w sobie jest bardzo symptomatyczne. Istnieje w świetle przedstawionych wyżej obowiązujących przepisów prawa jak też zaistniałego stanu rzeczy /w tym treści umów zawartych między RDA a przewoźnikami/, uzasadnione podejrzenie, że niektóre gminy (w tym także Nowy Sącz, Kraków) mogły faktycznie zrezygnować z ustawowej roli organizatora publicznego transportu zbiorowego.
Tak więc pragnę ponownie zwrócić uwagę Ministerstwu Transportu, że stan takiej rezygnacji przez gminy z ich ustawowej roli organizatora jest rażącym naruszeniem obowiązującego prawa.
Etapy rozwoju tej patologicznej sytuacji, polegającej na anihilacji prawa są więc teraz bardzo widoczne, tak więc: organizator gmina przez prowadzenie nieskutecznych negocjacji /lub w ogóle brak jakichkolwiek negocjacji/ doprowadza do sytuacji, że dana firma w roli operatora uzyskuje pozycję dominującą. Dlaczego ? Bo ma grunt w „topowym” miejscu miasta, bo z innego wskazanego miejsca lub dworca nikt nie będzie jeździł – bo brak tam klientów).
Sytuacja taka przeciwdziała powstawaniu bądź rozwojowi konkurencji, co z natury rzeczy jest niekorzystne dla pasażerów i przewoźników/eliminując niektórych z rynku/ i wycinkowo pogarszając zaspokojenie potrzeb transportowych mieszkańców. Oznacza to w końcu w tej lub innej formie uderzenie w wszystkich mieszkańców gminy.
Cały ten niekorzystny bieg spraw jest wynikiem zaistnienia faktycznej bierności gminy która poprzez negocjacje, do których jest ustawowo zobowiązana, winna skutecznie nie dopuścić do takiej sytuacji. W tak trudnej dla tysięcy przewoźników sytuacji doprowadzania do anihilacji prawa – Ministerstwo Transportu wyraźnie nie chce w sposób jasny i wyraźny przypomnieć gminom o obowiązującym w rym zakresie prawie!
Na Koniec pewna ogólna refleksja która jest nieuchronna po otrzymaniu takiej odpowiedzi /która w wymiarze merytorycznym nie jest żadną odpowiedzią/ na nasze pismo z dnia 16 lipca, odpowiedzi ze strony Ministerstwa Transportu. Otóż drodzy Państwo pracownicy Ministerstwa – stan prawny został po raz kolejny w tym piśmie przedstawiony.
Zmuszony jestem pisać także o rzeczach oczywistych, do zrozumienia których wystarczy po prostu przeczytać przepis. Ale przecież oprócz prawa i jego uregulowań jest jeszcze ludzka strona tej sprawy. W pismach kierowanych przez nasze Stowarzyszenie chodzi o żywotne sprawy tysięcy przewoźników ludzi którzy prowadząc swoją działalność, w ten sposób zarabiają na chleb dla siebie i swych rodzin. Obsługują oni krwioobieg gospodarki, bo tym jest transport. Płacą podatki, także z ich podatków dostajecie Państwo wynagrodzenia… Ludzie ci mają wszelkie prawo oczekiwać od swego państwa pomocy i wsparcia.
Czy odpowiadanie im /za pośrednictwem naszego Stowarzyszenia /za pomocą kilu okrągłych i do tego błędnych/ frazesów jest tak po ludzku przyzwoite ? Proszę sobie na to pytanie odpowiedzieć po cichu w zaciszu ministerialnych gabinetów.
Opisany w tym piśmie stan faktyczny (Nowy Sącz, Kraków) jest przykładem ciężkiego naruszenia obowiązującego prawa i musi ulec pilnej naprawie. Zwracam się więc ponownie do Państwa o pilne podjęcie działań informacyjnych przypominających gminom o ich ustawowego obowiązku negocjacji i renegocjacji umów z operatorami dworców autobusowych. Proszę o szybką ,merytoryczną i poważną odpowiedź.
Mariusz Miąsko
http://kancelariaprawnaviggen.pl//news/110/40/Kancelaria-Prawna-Viggen-w-imieniu-Stowarzyszenia-Najlepsza-Droga-wystosowane-kolejne-pismo-do-Ministerstwa-Transportu-Budownictwa-i-Gospodarki-Morskiej/
