Od 2 marca 2015 roku, weszły w życie przepisy rozporządzenia 165/2014 z dnia 4 lutego 2014 Parlamentu Europejskiego i Rady nowelizujące przepisy rozporządzenia 3821/85 (EWG) i 561/2006 (WE) określające, w nieco odmienny sposób niż dotychczas, zasady dokumentowania aktywności kierowcy automatycznie za pomocą tachografów lub manualnie za pomocą innej dokumentacji (wpisów manualnych, wydruków z TC, obrysów na rewersach TA oraz „zaświadczeń działalności kierowców”).
W ostatnim czasie można było przeczytać wiele tytułów opracowań szerzących niesłuszny, co do zasady pogląd, iż „zaświadczenia działalności kierowców nie obowiązują”. Tymczasem zagadnienie to jest znacznie bardziej złożone. Na wstępie warto zaznaczyć, że nowelizacja obowiązująca od 2 marca 2015r. nie odnosi się wyłącznie do kwestii zasadności wystawiania samych zaświadczeń (urlopówek), lecz także do zasad dokumentowania za pomocą obrysów odręcznych na rewersach wykresówek i wydruków z tachografu cyfrowego.
Z tego też powodu każde ze znowelizowanych zagadnień należy przeanalizować odrębnie.
Zagadnienie pierwsze – nowe zasady dokumentowania odpoczynku tygodniowego na rewersie wydruków z plików cyfrowych oraz rewersie wykresówek.
Poprzez wprowadzenie przez Parlament Europejski i Radę treści art. 34 rozporządzenia 165/2014 z dnia 4 lutego 2014, zmianie uległ sposób rejestracji poszczególnych okresów aktywności kierowcy. Zgodnie z brzmieniem art. 34 nowego rozporządzenia poszczególne aktywności kierowcy oznaczają:
-
symbol/piktogram „jazda” – czas prowadzenia pojazdu,
-
symbol/piktogram „inna praca” (młotki) – wszelkie czynności inne niż prowadzenie pojazdu,
-
symbol/piktogram „okresy gotowości” zgodne z dyrektywą 15/2002/WE oraz
-
zmianie (polegającej na rozszerzeniu zakresu) uległ natomiast: symbol/piktogram „odpoczynek” („łóżko”) – który symbolizuje obecnie przerwy oraz wszystkie „odpoczynki” w tym także odpoczynki tygodniowe. Okoliczność ta może wydawać się nieco zaskakująca dla uczestników branży TSL, ponieważ w powszechnym przeświadczeniu przedstawicieli branży transportowej niesłusznie ukuło się przeświadczenie, iż piktogram „łóżko” zawsze symbolizował wszystkie rodzaje odpoczynków. Tymczasem faktycznie sytuacja wyglądała całkowicie odmiennie, ponieważ z unormowań wskazanych w rozporządzeniu 3821/85 (EWG) za pomocą symbolu „odpoczynek” obrysem odręcznym mogliśmy udokumentować wyłącznie „przerwy w pracy i okresy dziennego odpoczynku”.
Natomiast po nowelizacji z 4 lutego 2014 roku, w brzmieniu wskazanym w rozporządzeniu 165/2014 (od 2 marca 2015 roku), wpisem manualnym w pozycji „odpoczynek” (łóżko) kierowca ma prawo udokumentować zarówno „przerwę w pracy”, jak również nie tylko „okresy dziennego odpoczynku”, lecz już każdy „odpoczynek” – więc także odpoczynek tygodniowy – zarówno regularny, jak i skrócony.
Do zmiany w manualnym rejestrowaniu okresów „odpoczynku” tygodniowego doszło, ponieważ od początku obowiązywania rozporządzenia 3821/85 EWG występował w tym miejscu wręcz akademicki przykład luki prawnej w uregulowaniach unijnych. Otóż w rozporządzeniu 3821/85 w art. 15 ust. 3, piktogramem „łóżko” można było rejestrować manualnie wyłącznie „przerwy w pracy i okresy dziennego odpoczynku”. Legislator nie przewidział w ogóle możliwości udokumentowania manualnie (na wydruku z tachografu cyfrowego lub na rewersie wykresówki) okresów „tygodniowego odpoczynku”. W toku ustalania brzmienia przepisów zupełnie pominięto tą kwestię. Rodziło to naturalne pytania wśród uczestników branży TSL: w jaki sposób udokumentować okresy odpoczynków trwające co najmniej 24 godziny z tytułu okoliczności, które miały miejsce z „innych (innych niż urlop i chorobowe – przypis) przyczyn gdy kierowca nie prowadził pojazdu”?
Kancelaria Prawna Viggen już od siedmiu lat (od 2008 roku) zgłaszała do stosownych instytucji w kraju i Europie potrzebę zapełnienia przedmiotowej luki prawnej. W tym celu w 2008 roku KPV wyemitowała w tym zakresie zapytania oraz propozycje rozwiązania tego istotnego problemu do Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego, Państwowej Inspekcji Pracy oraz niemieckiego BAG [link: http://jazdaprawna.pl/2008/10/08/kancelaria-prawna-viggen-interweniuje-w-gitd/]; sugerując propozycję rozwiązania przedmiotowego zagadnienia i uzyskania ujednoliconego stanowiska organów egzekwujących prawidłowe dokumentowanie okresów aktywności i wypoczynków kierowcy. Warto w tym miejscu zauważyć, że pomimo poważnej luki w omawianym uregulowaniu, przedsiębiorcy oraz kierowcy praktycznie w ogóle nie odczuli jej konsekwencji, ponieważ organy kontrolne w Polsce oraz głównie w Niemczech przystały na (prośbę) propozycję złożoną przez Kancelarię Prawną Viggen, aby w drodze wyjątku dopuścić możliwość dokumentowania manualnego także odpoczynków tygodniowych. Niemiecki BAG udzielił kancelarii szybkiej i pozytywnej odpowiedzi: „Jeżeli w wyniku oddalenia się od pojazdu kierowca nie jest w stanie używać urządzeń zainstalowanych w pojeździe to tzw. „inne prace”, „gotowość do pracy” jak również przerwy w pracy i odpoczynki, jeśli pojazd wyposażony jest w urządzenie rejestrujące zgodnie z załącznikiem I, wprowadza się na wykresówkę, ręcznie, w drodze automatycznej rejestracji lub innym sposobem, czytelnie i nie brudząc karty”. Organ odniósł się w tym miejscu do wszystkich odpoczynków. [link: http://jazdaprawna.pl/2008/11/13/stanowisko-bag-w-sprawie-wypelniania-swiadectwa-dzialalnosci-kierowcy/]. Identyczne (racjonalne) stanowisko zajął także (w odpowiedzi dla Kancelarii Prawnej Viggen), Główny Inspektorat Transportu Drogowego w odpowiedzi z dnia 30 lipca 2008 roku (vide: str. 3 odpowiedzi) http://jazdaprawna.pl/2008/10/08/kancelaria-prawna-viggen-interweniuje-w-gitd/. GITD wyraził stanowisko, iż w zaistniałej sytuacji luki prawnej w uregulowaniach wspólnotowych, możliwe jest w drodze wyjątku rejestrowanie na rewersach wykresówek i wydruków z TC, także odpoczynków tygodniowych o ile nie jest możliwe udokumentowanie ich w inny sposób – czyli na zaświadczeniach działalności kierowców (np.: gdy kierowca przebywa przez dłuższy czas w trasie). Powyższa pisemna odpowiedź skierowana do kancelarii stała się podstawą do wydania przez GITD oficjalnej „Wytycznej nr 1” z dnia 28 lipca 2011 roku, w której GITD powtórzył (vide: str. 17 wytycznej), iż dopuszcza się odręczne dokumentowanie także odpoczynków tygodniowych: Wytyczna_nr1_GITD.
Zagadnienie drugie – zasady dokumentowania odpoczynku za pomocą zaświadczeń działalności kierowców.
Kolejną zmianą (choć nieco iluzoryczną z punktu widzenia pracodawców) jakiej dokonał ustawodawca unijny w rozporządzeniu 165/2014 jest zapis art. 34 ust. 3 mówiący, że „Państwa członkowskie, nie nakładają na kierowców obowiązku przedkładania formularzy potwierdzających ich czynności w trakcie oddalenia się od pojazdu” – mowa tutaj o zaświadczeniach o działalności kierowcy, czyli tak zwanych „urlopówkach”, czy też „weekendówkach”. Powołany wyżej przepis odwołuje się do przypadków „oddalenia się od pojazdu”, czyli chwilowego zakończenia aktywności kierowcy (np.: podczas przerwy). Uregulowanie opisane w pierwszej części niniejszego opracowania wskazuje, iż w takim przypadku, gdy zapis nie dokumentuje się w sposób automatyczny za pomocą tachografu, wówczas kierowca nanosi dane wpisem manualnym (czy to za pomocą TC czy też na wydrukach z TC lub rewersach wykresówek). Legislator wspólnotowy określił, więc racjonalnie, że kierowca nie musi wówczas przedkładać formularzy, o ile dokona poprawnego zapisu aktywności na karcie kierowcy przy pomocy wpisu manualnego lub na wykresówce, przez dokonanie obrysu na rewersie wykresówki, a organy kontrolne w tym zakresie nie będą wymagać przedłożenia zaświadczeń do kontroli. Jest to w pełni racjonalne stanowisko, ponieważ pracodawcy i tak nie mieli technicznej metody na udokumentowanie takiego odcinka czasu za pomocą zaświadczenia, gdy kierowca przebywał z dala od bazy przedsiębiorstwa transportowego. Warto więc zauważyć, iż wyłączenie to dotyczy jedynie kierowców, w trakcie kontroli na drodze, a nie przedsiębiorców w trakcie kontroli w przedsiębiorstwie. Uregulowanie stanowi, że państwa członkowskie nie nakładają na kierowców obowiązku posiadania formularzy zaświadczenia działalności, potwierdzających dokonywanie przez nich czynności w czasie, gdy nie przebywał w pojeździe.
Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na treść decyzji wykonawczej Komisji Europejskiej nr 959/2009/UE mówiącej, że używanie formularzy winno mieć zastosowanie jedynie, gdy „na podstawie zapisów tachografu, z obiektywnych przyczyn technicznych, nie jest możliwe wykazanie, że przepisy rozporządzenia (WE) nr 561/2006 nie są przestrzegane”.
W tym samym tonie wypowiedziała się KE w Wytycznej nr 5-II KE, która mówiła że: „formularz zaświadczenia nie jest wymagany w przypadkach, gdy rejestracja działalności możliwa jest za pomocą tachografu. Podstawowym źródłem informacji w czasie kontroli drogowej są zapisy tachografu (…)”
Tak samo już dawno wypowiedział się Główny Inspektor Transportu Drogowego w wytycznej nr 1 z dnia 28 lipca 2011 Wytyczna_nr1_GITD, która była wprost nawiązaniem do odpowiedzi na zapytanie (z jednoczesną propozycją odpowiedzi) Kancelarii Prawnej Viggen z 2008 roku skierowaną do GITD. Stanowisko GITD dotyczyło co prawda wykonywania przewozu poza granicami kraju, ale przewidywało, że jeżeli przedsiębiorca nie ma możliwości wyposażenia kierowcy w zaświadczenie (formularz) potwierdzający fakt nieprowadzenia pojazdu w danym zakresie, to kierowca może dokonać rejestracji odbioru odpoczynku tygodniowego dokonując obrysu na rewersie wykresówki i będzie to absolutnie dopuszczalne i wystarczające.
Wnioskując z powyższego można stwierdzić, że organy uchwalające rozporządzenie 165/2014 nareszcie dokonały jasnego formalnego przedłożenia procedur dotyczących zaświadczeń o działalności kierowcy, co do których wypowiadało się już dawno GITD oraz BAG na wniosek Kancelarii Prawnej Viggen. Tak więc, w ujęciu praktycznym zmiana wynikająca z nowelizacji z dnia 2 marca 2015 roku jest bardzo niewielka a dla pracodawców wręcz żadna. Zmiana bowiem ma odniesienie de facto wyłącznie do kierowców, ale w takim zakresie, który i tak nie był dotychczas źródłem problemów z uwagi na przywołane powyżej wytyczne KE oraz wytyczne organów kontrolnych (np.: BAG, GITD). Natomiast zmiana dla pracodawców w omawianym zakresie jest dokładnie żadna, ponieważ uregulowanie to nie odnosi się do ich obowiązków, które pozostają bez zmian.
Zagadnienie trzecie – zasady automatycznego dokumentowania odpoczynku
Bez zmian także pozostają uregulowania, w których ustawodawca unijny nakłada na kierowców obowiązek stosowania wykresówek lub kart kierowców w każdym dniu, w którym prowadzili pojazd, nie wyjmowania wykresówki lub karty przed zakończeniem dziennego okresu pracy, chyba że wyjęcie wykresówki lub karty jest dopuszczalne w świetle uregulowań odrębnych (na przykład w trakcie kontroli). Kierowca ma obowiązek rejestrowania na karcie lub wykresówce każdej aktywności, nawet jeżeli w wyniku oddalenia się od pojazdu nie jest w stanie używać tachografu zainstalowanego w pojeździe, wtedy wprowadza aktywności na wykresówkę ręcznie, w drodze automatycznej rejestracji lub innym sposobem (obrysem ręcznym), czytelnie a jeśli pojazd wyposażony jest w tachograf cyfrowy – wprowadza aktywności na kartę kierowcy przy użyciu tachografu.
Zagadnienie czwarte – zasady wystawiania zaświadczenia działalności kierowcy w trybie art. 31 ustawy o czasie pracy kierowców.
W świetle art. 31 ustawy o czasie pracy kierowców nowe rozporządzenie 165/2014 de facto również nic nie zmienia dla pracodawców, ponieważ jak wspominane było wcześniej, zwalnia ono tylko kierowców z obowiązku posiadania i przedkładania formularzy za odcinki czasu, gdy kierowca przebywał (najczęściej krótkotrwale) poza pojazdem i nie mógł otrzymać za ten czas zaświadczenia od pracodawcy. Zatem na potrzeby przedsiębiorców i ewentualnych kontroli w przedsiębiorstwie, zaświadczenia o działalności są nadal obligatoryjne i nadal mają dokumentować okresy wskazane w art 31 ust.o c.p.c.k.: odpoczynków, zwolnień chorobowych, urlopów wypoczynkowych, okresów prowadzenia pojazdów wyłączonych z zakresu stosowania rozporządzenia 561/2006 lub Umowy AETR, okresów wykonywania pracy innej niż prowadzenie pojazdu lub okresów pozostawania w gotowości.
Zagadnienie piąte – zmiana promienia dla pojazdów wyłączonych z zakresu rozporządzenia 561/2006 WE.
Istotna zmiana dotyczy natomiast przypadku wyłączenia z stosowania rozporządzenia 561/2006 WE. Zmiana w rozporządzeniu 561/2006 dotyczy wydłużenia promienia w jakim mogą poruszać się pojazdy o DMC do 7,5 tony, do których nie ma zastosowania w/w rozporządzenie. Obecnie aż do 100 km wyłączony jest transport „pojazdami lub zespołami pojazdów o maksymalnej dopuszczalnej masie nieprzekraczającej 7,5 tony używanymi do przewozu materiałów, sprzętu lub urządzeń do użytku kierowcy w trakcie pracy, które to pojazdy są używane wyłącznie w promieniu 100 km od bazy przedsiębiorstwa oraz pod warunkiem że prowadzenie takich pojazdów nie stanowi głównego zajęcia kierowcy.” Dotychczasowy art. 3 lit.a) przewidywał promień 50 km od bazy przedsiębiorstwa dla pojazdów wyłączonych z zakresu obowiązywania rozporządzenia. Chodzi o takie przypadki, w których kierowca może np.: wracać firmowym ciągnikiem siodłowym z bazy do domu w trybie „OUT” (czyli poza zakresem rozporządzenia 561/2006 WE), pod warunkiem oczywiście przełączenia selektora tachografu cyfrowego w taki właśnie tryb lub po uprzednim opisie rewersu wykresówki.
Mariusz Miąsko
Maria Krawczyk
Kancelaria Prawna Viggen sp.j.
Potrzebujesz porady eksperta w zakresie prawa:
– transportowego administracyjnego,
– transportowego prawa pracy,
– przewozowego krajowego i międzynarodowego CMR,
– procesowego,
– prawa przewozu materiałów niebezpiecznych ADR,
– prawa przewozu produktów szybko psujących się ATP,
– transportowego prawa ubezpieczeń,
– prawa załadunków i mocowania ładunków (VDI),
– wspólnotowego i eurazjatyckiego prawa czasu prowadzenia pojazdu (AETR),
– wspólnotowego i eurazjatyckiego prawa dokumentowania aktywności kierowców,
– przepisów optymalizacji kosztów w transporcie.
Już dziś skontaktuj się z Kancelarią Prawną VIGGEN
pod nr tel.: (12) 637-24-57,
509 982 577
lub pod adresem e-mail: biuro1@viggen.pl
Niniejszy dokument podlega ochronie prawnej na mocy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (ustawa z dnia 4 lutego 1994 r., Dz. U. 06.90.631 z późn. zm.).
Serdecznie zapraszamy Państwa do skorzystania z największej bazy profesjonalnych, unikatowych opracowań prawnych, którą znajdą Państwo pod adresem: Sklep561.pl
http://kancelariaprawnaviggen.pl//news/362/40/Zaswiadczenia-Dzialalnosci-Kierowcow-poza-jednym-wyjatkiem-nadal-obowiazuja/