Kancelaria Prawna Viggen Sp.j informuje, iż 6 grudnia 2024 r. Sejm, po rozpatrzeniu poprawek Senatu, zakończył prace nad ustawą o zmianie ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw, tym samym implementując dyrektywę CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) do polskiej legislacji. 12 grudnia 2024 roku ustawę podpisał Prezydent RP, a 17 grudnia 2024 roku została opublikowana w Dzienniku Ustaw. Przepisy wynikające z ustawy weszły w życie dnia 1 stycznia 2025 roku.
Czym jest dyrektywa CSRD?
Dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) została uchwalona przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej 14 grudnia 2022 roku. Jest to część strategii Unii Europejskiej na rzecz zrównoważonego rozwoju i przeciwdziałania zmianom klimatycznym. Jej celem jest zwiększenie transparentności działalności biznesowej, co ma wspierać odpowiedzialne podejmowanie decyzji przez inwestorów oraz interesariuszy. CSRD wpisuje się w szersze plany Zielonego Ładu Europejskiego, który dąży do osiągnięcia neutralności klimatycznej UE do 2050 roku.
Dyrektywa CSRD zastępuje dyrektywę NFRD
Dyrektywa CSRD zastępuje dotychczasową dyrektywę o raportowaniu niefinansowym (NFRD), poszerzając jej zakres zarówno pod względem liczby objętych firm, jak i wymagań dotyczących ujawnianych informacji. Nowe przepisy koncentrują się na raportowaniu zrównoważonego rozwoju, obejmując szczegółowe dane w zakresie ochrony środowiska, odpowiedzialności społecznej oraz ładu korporacyjnego.
Standardy ESRS – większa kontrola w zakresie wpływu przedsiębiorstw na środowisko i społeczeństwo
Obowiązek ujawniania informacji zgodnych ze standardami ESRS (European Sustainability Reporting Standards) pozwala na bardziej kompleksowe ujęcie działań przedsiębiorstw w kontekście ich wpływu na środowisko i społeczeństwo, a także wspiera realizację celów w zakresie zrównoważonego rozwoju.
Dyrektywa CSRD – kto musi przedstawić raport ESG za 2025 rok?
Dyrektywa CSRD zaczęła obowiązywać od 2024 roku, przy czym raporty ESG w Polsce mają obowiązek przedstawić za bieżący rok jedynie duże podmioty stanowiące tzw. spółki zainteresowania publicznego o wysokim poziomie przychodu (powyżej 170 mln złotych), które zatrudniają co najmniej 500 osób. Dyrektywa ESG będzie jednak stopniowo rozszerzała swoje działanie na kolejne podmioty – trzystopniowy harmonogram przewiduje, że co rok kolejne firmy zostaną zobligowane do wdrożenia procedury raportowania ESG zgodnego ze standardami ESRS.
Od stycznia 2025 roku raportowanie ESG w Polsce i Unii Europejskiej stało się obowiązkowe dla wszystkich dużych podmiotów spełniających przynajmniej dwa z trzech następujących kryteriów:
- liczba zatrudnionych 250 osób,
- przychody 80 mln EUR,
- suma aktywów 40 mln EUR.
Od 2026 roku w raporcie swoje wskaźniki ESG ujawnić będą musiały również średnie i małe spółki giełdowe.
Dzięki rozłożonej w czasie procedurze wdrażania obowiązku sprawozdawczego podmioty, które za chwilę zaczną raportować i prezentować opinii publicznej strategie ESG, mogą się do tego dobrze przygotować i optymalnie wykorzystać nowe regulacje, by dzięki nim wzmocnić swoją pozycję na rynku i zwiększyć konkurencyjność firmy.
Jakie zmiany wprowadza dyrektywa CSRD?
Implementacja dyrektywy CSRD do polskiego porządku prawnego wprowadza kluczowe zmiany, m.in.:
- Nowe przepisy obejmują nie tylko duże spółki interesu publicznego, ale także wszystkie duże przedsiębiorstwa oraz małe i średnie firmy notowane na giełdzie.
- Firmy będą musiały dostarczać bardziej szczegółowe informacje na temat swojego wpływu na środowisko, społeczeństwo i zarządzanie korporacyjne (ESG). Raporty muszą być zgodne z europejskimi standardami sprawozdawczości ESRS.
- Raporty ESG będą musiały być weryfikowane przez niezależne podmioty (audytorów, biegłych rewidentów), co ma na celu zwiększenie ich wiarygodności i przejrzystości.
- Przepisy będą wdrażane stopniowo. Duże spółki interesu publicznego będą musiały zacząć raportować od 2024 roku, inne duże przedsiębiorstwa od 2025 roku, a małe i średnie firmy notowane na giełdzie od 2026 roku.
- Raportowanie ESG to krok w stronę realizacji celów klimatycznych, w tym osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku.
Dyrektywa o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju pozwala mieć nadzieję na liczne zmiany w modelach biznesowych podmiotów zobligowanych do raportowania ESG. Zrównoważony rozwój, Europejski Zielony Ład i rozwiązania cyrkularne będą musiały być uwzględniane w strategiach biznesowych firm i traktowane poważnie. Działania ESG to krok w kierunku pozytywnych zmian w obszarze ochrony środowiska. Dzięki obowiązkowi raportowania wynikającego z dyrektywy CSRD, pojawi się narzędzie, które pozwoli wywierać większy wpływ na podmioty gospodarcze poprzez ocenę tego, jak realizują one zadeklarowane strategie ESG i jak w praktyce traktują zasady zrównoważonego rozwoju, chronią środowisko czy działają na rzecz lokalnych społeczności.
Co musi obejmować raport ESG?
Raport ESG musi obejmować trzy główne obszary: środowiskowy, społeczny oraz ładu korporacyjnego. W zakresie środowiskowym raport powinien zawierać informacje na temat emisji gazów cieplarnianych, zużycia energii, gospodarki odpadami oraz działań podejmowanych w celu ochrony środowiska. W aspekcie społecznym raportuje się warunki pracy, poszanowanie praw człowieka, działania na rzecz społeczności lokalnych oraz różnorodność i inkluzję w miejscu pracy. W obszarze ładu korporacyjnego ważne są kwestie etyki zarządzania, przejrzystości procesów decyzyjnych oraz odpowiedzialności wobec interesariuszy. Raporty ESG będą musiały być zgodne z Europejskimi Standardami Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (ESRS). Informacje te muszą być prezentowane w odrębnej sekcji sprawozdania z działalności jednostki, a raporty muszą być przygotowane w formie elektronicznej, umożliwiającej analizę danych.
Firmy objęte obowiązkiem mogą wiele skorzystać na unijnej dyrektywie ESG. Raportowanie sukcesów w obszarze zrównoważonego rozwoju to doskonała okazja do zaprezentowania firmy, jako marki.
Raport ESG to nowy obowiązek, ale i szansa dla firm
Choć obowiązek raportowania może wydawać się kolejnym obciążeniem regulacyjnym, przedsiębiorcy mogą na nim wiele zyskać:
- Banki i instytucje finansowe coraz częściej preferują firmy, które wykazują zgodność z zasadami ESG. Transparentne raporty zrównoważonego rozwoju zwiększają szansę na uzyskanie atrakcyjnych warunków finansowania.
- Klienci i kontrahenci w coraz większym stopniu zwracają uwagę na zrównoważony rozwój. Transparentność w działaniach ESG buduje zaufanie i wizerunek odpowiedzialnej marki, co pozwala na zdobycie przewagi konkurencyjnej.
- Raportowanie ESG pomaga identyfikować i zarządzać ryzykami związanymi z klimatem, regulacjami czy społecznymi oczekiwaniami. Dzięki zasadzie podwójnej istotności firmy mogą analizować zarówno wpływ środowiska na swoją działalność, jak i swój wpływ na środowisko.
- Młode pokolenia pracowników preferują firmy, które dbają o wartości społeczne i środowiskowe.
- Przejrzystość w zakresie ESG i odpowiedzialne podejście do zrównoważonego rozwoju zmniejszają ryzyko negatywnej reakcji ze strony kluczowych interesariuszy oraz lokalnych społeczności.
Firmy dominujące spoza UE, które generują obrót netto w UE przekraczający 150 milionów euro oraz posiadają co najmniej jedno przedstawicielstwo lub oddział w Unii, są zobowiązane do przestrzegania przepisów CSRD. Wymogi te będą dotyczyć również tych przedsiębiorstw, które mają spółkę zależną w UE i spełniają określone progi finansowe. Obowiązki raportowe dla firm spoza UE wejdą w życie od 1 stycznia 2028 roku, z pierwszymi raportami składanymi w 2029 roku.
Unijna dyrektywa CSRD obowiązuje również eksporterów spoza UE
Firmy spoza Unii Europejskiej, które eksportują swoje produkty lub usługi na rynek unijny, muszą dostosować się do wymogów określonych w dyrektywie CSRD. Obowiązek raportowania zrównoważonego rozwoju w zakresie ESG obejmuje zarówno dane dotyczące wpływu na środowisko, jak i aspekty społeczne oraz ładu korporacyjnego. Dzięki temu przedsiębiorstwa spoza UE, współpracujące z partnerami unijnymi, zapewniają zgodność z europejskimi standardami, co jest niezbędne do utrzymania pozycji na międzynarodowych rynkach.
Co grozi za niedopełnienie obowiązku raportowania zgodnie z dyrektywą CSRD?
Warto również wskazać, iż implementacja dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) do przepisów polskich przewiduje, dodatkowo różne rodzaje kar za nieprzestrzeganie nowych wymogów raportowania.
Firmy, które nie spełnią wymogów raportowania, mogą być obciążone karami finansowymi. Wysokość tych kar może sięgać nawet kilku milionów złotych, w zależności od wielkości firmy i stopnia naruszenia przepisów. Oprócz kar finansowych, mogą być nałożone kary administracyjne, takie jak zakaz prowadzenia działalności gospodarczej lub ograniczenia w dostępie do zamówień publicznych.
Warto również wspomnieć o odpowiedzialność zarządu. Członkowie zarządu mogą ponosić odpowiedzialność osobistą za nieprzestrzeganie przepisów, co może skutkować dodatkowymi sankcjami, w tym karami finansowymi i administracyjnymi.
Wprowadzenie tych kar wynika z potrzeby zapewnienia skutecznego egzekwowania nowych przepisów oraz zwiększenia przejrzystości i odpowiedzialności firm w zakresie zrównoważonego rozwoju. Celem jest również zapewnienie, że firmy będą dostarczać wiarygodne i porównywalne informacje na temat swojego wpływu na środowisko, społeczeństwo i zarządzanie korporacyjne (ESG).
Za egzekwowanie kar związanych z nieprzestrzeganiem przepisów dyrektywy CSRD w Polsce będą odpowiedzialne krajowe organy nadzorcze. W Polsce główną rolę w tym zakresie będzie pełniła Komisja Nadzoru Finansowego (KNF), która będzie monitorować zgodność firm z nowymi wymogami raportowania oraz nakładać odpowiednie sankcje.
Reasumując, najważniejsze zmiany w zakresie sprawozdawczości ESG to:
- jednolite standardy raportowania – odejście od dotychczasowej dowolności w wyborze standardów sprawozdawczości ESG na rzecz Europejskich Standardów Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (ESRS),
- szerszy zakres informacji ESG – wymóg przedstawiania szczegółowych informacji nt. kwestii zrównoważonego rozwoju z obszaru środowiskowego, społecznego oraz ładu korporacyjnego – zgodnie z wymogami ESRS,
- miejsce raportowania – informacje ESG będą prezentowane obowiązkowo w odrębnej sekcji sprawozdania z działalności jednostki,
- digitalizacja – sprawozdania z działalności jednostek raportujących ESG będą obowiązkowo sporządzane w formacie elektronicznym umożliwiającym analizę danych,
- weryfikacja sprawozdawczości ESG – obowiązek poddania atestacji przez biegłych rewidentów.
Obowiązek raportowania niefinansowego wynikający z CSRD to nie tylko wyzwanie, ale także ogromna szansa na rozwój i budowę przewagi konkurencyjnej. Przedsiębiorstwa, które podejdą do tego wymogu strategicznie, mogą zyskać lepszy dostęp do kapitału, budować pozytywny wizerunek oraz poprawić swoje wyniki finansowe.
Kancelaria Prawna Viggen jako doświadczony ekspert funkcjonujący na rynku od 25 lat ze stałą kadrą wyspecjalizowanych prawników, specjalistów, księgowych i współpracujący z podmiotami powiązanymi jak EKOWITRYNA (https://ekowitryna.pl/) zbudowała zespół ekspertów, który tworzy i realizuje najwyższej jakości szkolenia oraz weryfikacyjne audyty prawne wraz z raportami końcowymi. Wszelkich zainteresowanych realizacją zapraszamy do kontaktu.
Zapraszamy do współpracy:
tel.: 509-982-577, 12 637-24-57,
e-mail: biuro11@viggen.pl
tel.: 519-140-984,
e-mail.: jak@viggen.pl
Opracowała
Karolina Grzelec – Kierownik Działu Silnik Prawny
Anna Nieć-Mrzygłód – Dyrektor Generalny