Wakacje od składek ZUS – nowa ulga dla przedsiębiorców

Kancelaria Prawna Viggen Sp. j. informuje że, w dniu 1 listopada 2024 r. wejdą w życie tzw. wakacje składkowe, czyli zwolnienie z obowiązku opłacania należnych składek przez płatnika na jego własne obowiązkowe ubezpieczenia przez jeden miesiąc w roku.

Wakacje składkowe to nowe zwolnienie przysługujące płatnikom na ich własne składki obowiązkowe tj. ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe, a także składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Z wspomnianego zwolnienia skorzystać można wyłącznie przez jeden miesiąc w roku kalendarzowym.

Już od 1 listopada 2024 roku, płatnik składek będzie mógł złożyć wniosek o zwolnienie ze składek ZUS. Listopadowy termin jest bardzo ważny dla przedsiębiorców. Jego przegapienie będzie bowiem skutkowało utratą wakacji od ZUS jeszcze w tym roku.

Zwolnienie dotyczy tylko składek na własne ubezpieczenie przedsiębiorcy. To oznacza, że za czas zwolnienia musisz zapłacić składki osób, które ubezpieczasz (na przykład twoich pracowników lub zleceniobiorców).

Wakacje składkowe to zwolnienie z opłacenia składek na:

  • Ubezpieczenie emerytalne – składka, która jest odprowadzana na przyszłą emeryturę. Zwolnienie z opłacania tej składki nie wpływa na długość okresu ubezpieczenia – jest to korzystne, ponieważ miesiąc, w którym korzystają Państwo z ulgi, wlicza się do stażu emerytalnego;

  • Ubezpieczenie rentowe – składka ta zapewnia zabezpieczenie w przypadku, gdyby przedsiębiorca utracił zdolność do pracy i potrzebowałby renty. Mimo zwolnienia z opłacania tej składki ten okres także jest liczony do stażu pracy;

  • Ubezpieczenie wypadkowe – składka przeznaczona na ochronę w razie wypadku przy pracy. Tutaj również, mimo braku wpłat w danym miesiącu, przedsiębiorca będzie nadal objęty ochroną wypadkową.

  • Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy;

  • Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe – jeśli podlegali Państwo ubezpieczeniu chorobowemu w miesiącu złożenia wniosku o zwolnienie oraz w miesiącu, który go poprzedzał.

WAŻNE! Wakacje składkowe nie obejmują składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Z wakacji składkowych skorzystać może płatnik składek na jego własne obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za wskazany we wniosku jeden miesiąc kalendarzowy, jeżeli:

  • w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym złożenie wniosku miał zgłoszonych do ubezpieczeń nie więcej niż 10 ubezpieczonych (do liczby tej zalicza się sam przedsiębiorca);

  • w ostatnich 2 latach kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku nie osiągnął przychodu z pozarolniczej działalności lub w co najmniej jednym roku z 2 ostatnich kalendarzowych osiągnął roczny przychód nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro;

  • jako ubezpieczony w roku poprzedzającym oraz w okresie od początku roku kalendarzowego złożenia wniosku nie wykonywał pozarolniczej działalności na rzecz byłego pracodawcy;

  • w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku jako ubezpieczony podlegał ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym i wypadkowym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Byłym pracodawcą jest podmiot, na rzecz którego – w roku kalendarzowym rozpoczęcia działalności gospodarczej lub w poprzednim roku kalendarzowym – wykonywano czynności (w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy) wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej

Uwaga! Zwolnienie w ramach wakacji składkowych stanowi tak zwaną pomoc de minimis. To oznacza, że Przedsiębiorca nie może z niego skorzystać, jeśli wyczerpał limit otrzymanej pomocy 300 tys. euro w okresie trzech lat.

Wspólnicy spółki jawnej, komandytowej, jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie będą mieli możliwości korzystania z wakacji składkowych.

Beneficjentami omawianej preferencji składkowej mogą być natomiast (oczywiście po spełnieniu ustawowych warunków) wspólnicy spółki cywilnej. Spółka ta nie jest traktowana jako osobny podmiot, ale jako umowa pomiędzy dwoma przedsiębiorcami. Skutkuje to tym, że wspólnik spółki cywilnej jest wpisany do CEIDG i traktowany w kontekście ubezpieczeń ZUS tak samo jak przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą.

Aby skorzystać z wakacji składkowych płatnik składek zobowiązany jest złożyć w ZUS wniosek o nazwie RWS. Żeby skorzystać z ulgi należy wypełnić wniosek RWS wyłącznie z konta płatnika. Wniosek ten należy złożyć w odpowiednim terminie. W myśl uchwalonych przepisów prawa wniosek składa się w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który płatnik chce uzyskać zwolnienie z obowiązku opłacenia składek. Przedsiębiorcy muszą też pamiętać o obowiązku złożenia deklaracji rozliczeniowej i imiennych raportów miesięcznych za miesiąc korzystania z wakacji składkowych.

ZUS będzie rozpatrywać wnioski automatycznie, a informacje na ten temat będą widoczne na koncie płatnika na PUE/eZUS. Informację o tym, że na PUE/eZUS jest nowa wiadomość na ten temat, ZUS wyśle dodatkowo na e-mail lub numer telefonu, który przedsiębiorca podał na swoim koncie.

Od decyzji odmownej lub przyznania okrojonego świadczenia, będzie można odwołać się w ciągu 30 dni.

Wakacje składkowe nie zwalniają przedsiębiorców z obowiązku złożenia deklaracji rozliczeniowej i imiennych raportów miesięcznych za miesiąc korzystania ze zwolnienia.

Wymagane dokumenty należy złożyć do 20. dnia następnego miesiąca:

  • ZUS RCA z kodem „wakacyjnym” z rozliczonymi składkami na ubezpieczenia społeczne finansowane z budżetu państwa;

  • ZUS RCA z aktualnym obowiązującym przedsiębiorcę kodem prowadzenia działalności i składkami na ubezpieczenie zdrowotne ewentualnie na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, jeśli nie uzyskano zwolnienia z tej składki;

  • ZUS RCA za pozostałych ubezpieczonych, jeżeli przedsiębiorca zatrudnia pracowników lub zleceniobiorców;

  • ZUS DRA uwzględniającą składki z utworzonych raportów RCA.

Jeśli nie zostaną złożone wymagane dokumenty, ZUS sporządzi je z urzędu. Takie dokumenty będę utworzone na podstawie dostępnych w ZUS danych, ale nie będą obejmowały dokumentów za zatrudnionych pracowników. Utworzenie dokumentów może się wiązać również z ustaleniem minimalnej składki na ubezpieczenie zdrowotne dla danej formy opodatkowania.

Jeżeli przedsiębiorcy zależy na otrzymaniu zwolnienia z ZUS jeszcze w 2024 roku, a dokładnie za miesiąc grudzień, musi złożyć wniosek jeszcze w listopadzie. Złożenie wniosku w grudniu pozbawi przedsiębiorcę prawa uzyskania zwolnienia w 2024 roku, a ulga zostanie przyznana dopiero w 2025 roku, za miesiąc styczeń.

Często zdarza się, że osoba pracująca na część etatu decyduje się na dodatkowe założenie działalności gospodarczej. W takim przypadku mamy do czynienia ze zbiegiem tytułów ubezpieczeniowych gdzie jednym jest etat, a drugim działalność gospodarcza. Powstaje pytanie: czy w takiej sytuacji przysługują wakacje od ZUS?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, kluczowa jest wysokość wynagrodzenia, które przedsiębiorca otrzymuje z etatu. Jeżeli z umowy o pracę na część etatu wynagrodzenie wynosi co najmniej minimalną krajową (4 300 zł od lipca do grudnia 2024 r.), to przedsiębiorca nie musi opłacać składek społecznych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Składki ZUS będą wówczas regulowane tylko z umowy o pracę. W takim wypadku nie skorzysta z wakacji od ZUS. W innym zakresie kiedy przedsiębiorca płaci składki społeczne i spełni warunki będzie miał możliwość wnioskowania o wakacje od ZUS.

Pomimo że, wakacje od ZUS brzmią obiecująco, nie każdy przedsiębiorca będzie mógł z nich skorzystać. Zwolnienie z opłacania składek społecznych nie dotyczy m.in.:

  • Osób na etacie – przedsiębiorcy, którzy jednocześnie pracują na umowę o pracę z wynagrodzeniem co najmniej minimalnym, nie będą uprawnieni do wakacji od ZUS.

  • Przedsiębiorców B2B – prowadzący działalność na rzecz byłego pracodawcy również nie skorzystają z tej ulgi.

  • Przedsiębiorców zatrudniających powyżej 9 osób – jeśli firma zatrudnia więcej niż 9 pracowników, wakacje od ZUS nie będą możliwe.

Zwolnienie z opłacania składek społecznych wpłynie na wysokość podatku dochodowego oraz składki zdrowotnej, co oznacza, że korzyści mogą być mniejsze niż się wydaje. Z wakacji nie skorzystają przedsiębiorcy, którzy nie spełnią warunków do ich otrzymania. Przedsiębiorcy, którym ulga przysługuje otrzymają ulgę jednak ich korzyści będą zależne do formy opodatkowania oraz zasad opłacania składek ZUS.

Dla przedsiębiorców opodatkowanych na zasadach ogólnych (skala podatkowa), wyższy podatek i składka zdrowotna mogą obniżyć realne oszczędności. Przykładowo, przy dochodzie miesięcznym 5000 zł netto, oszczędność wyniesie około 1354,10 zł, a nie 1600 zł, jak mogłoby się wydawać. Z kolei przedsiębiorcy rozliczający się liniowo zapłacą więcej podatku, co również wpłynie na zmniejszenie korzyści, w ich przypadku oszczędności wyniosą 1318,32 zł.

Opracowała

Karolina Grzelec – Kierownik Działu Silnik Prawny

Kancelaria Prawna Viggen Sp. j.

Ważne! Austria – powracają kontrole graniczne

Austria w dniu 16 października 2024 roku, w ślad za Niemcami przywróciła tymczasowe kontrole na wewnętrznych granicach Austrii z Czechami i Słowacją. Przywrócenie kontroli nastąpiło na podstawie Federalnego Dziennika Ustaw II 278/2024, Rozporządzenie nr 278.
Celem wprowadzenia kontroli granicznych jest zapewnienie publicznego spokoju, porządku i bezpieczeństwa.
Wprowadzone kontrole na podstawie, Rozporządzenia 278 oznaczają, że do 15 kwietnia 2025 roku granice z Czechami i Słowacją będą mogły być przekraczane wyłącznie na wyznaczonych przejściach granicznych. Wprowadzenie kontroli granicznych może spowodować wydłużenie czasu oczekiwania na przekroczenie granicy, co z kolei może wpłynąć na płynności przewozów.
Z uwagi na powyższe, Kancelaria Prawna Viggen Sp. j. zaleca wszystkim przewoźnikom uwzględnić powyższe zmiany w harmonogramach, aby dostosować się do nowych warunków i uniknąć opóźnień w całym łańcuchu dostaw.
Powyższe przepisy obowiązują od 16 października 2024 roku do 15 kwietnia 2025 roku.

Opracowała
Karolina Grzelec – Kierownik Działu Silnik Prawny
Kancelaria Prawna Viggen Sp. j.

Planowane zmiany w Kodeksie Pracy – zaliczenie umów cywilnoprawnych i samozatrudnienia do stażu pracy

Projekt nowelizacji Kodeksu pracy dotyczący naliczania stażu pracy jest obecnie w uzgodnieniach międzyresortowych i opiniowaniu. To będzie bardzo istotna dla wielu osób zmiana kodeksu pracy. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej chce dodać do kodeksu pracy nowy przepis, zgodnie z którym do stażu pracy będą się liczyły m.in. okresy wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia i prowadzenia indywidualnej działalności gospodarczej. Projekt nowelizacji ma zostać przyjęty przez Radę Ministrów i wpłynąć do Sejmu w III kwartale 2024 r.
Projekt zakłada, że nowe przepisy ustawy będą obowiązywały od dnia 1 stycznia 2026 r. Uprawnienia pracownicze wynikające z uwzględnienia wspomnianych okresów będą obowiązywać od daty wejścia w życie nowych przepisów. W przypadku rekrutacji na wolne stanowiska rozpoczętych i niezakończonych przed wejściem w życie nowelizacji, okresy pracy kandydatów sprzed 1 stycznia 2026 r. będą oceniane zgodnie z dotychczasowymi zasadami.
Zgodnie z planowaną nowelizacją do kodeksu pracy ma zostać dodany nowy przepis (art. 3021), który określi, że do okresu zatrudnienia (czyli do tzw. stażu pracy) – poza wykonywaniem pracy na podstawie stosunku pracy i stosunków służbowych – wliczane będą okresy wykonywania pracy i prowadzenia działalności określone w art. 6 ust. 1 pkt 3, 4, 5, 5a, 6, 8, 11, 12 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, o ile stanowiły tytuł do ubezpieczeń społecznych.
Jeżeli przepis ten wejdzie w życie do stażu pracy będą się dodatkowo liczyły okresy:

  • wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do których zgodnie Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
  • prowadzenia działalności pozarolniczej, w tym w szczególności – indywidualnej działalności gospodarczej,
  • wykonywania odpłatnie pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
  • pełnienia czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego;
  • odbywania służby zastępczej,
  • pełnienia mandatu posła, posła do Parlamentu Europejskiego lub senatora,
  • wykonywania pracy z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych.

Do stażu pracy będą również zaliczane niektóre okresy niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przewidziane w przepisach szczególnych, które wiążą się z wykonywaniem pracy lub działalności co do zasady stanowiącej tytuł do ubezpieczeń społecznych (np. wykonywanie pracy na podstawie umowy o świadczenie usług przez uczniów szkół ponadpodstawowych lub studentów do ukończenia 26 lat).

Na mocy obowiązującego prawa jako staż traktuje się głównie okres pozostawania w stosunku pracy tj. pracy świadczonej w ramach stosunku pracy, a więc na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę (art. 2 Kodeksu pracy). Należy zauważyć, iż obecnie nie ma jednolitych zasad ustalania stażu pracy, od których zależą wszystkie uprawnienia pracownicze wynikające ze stosunku pracy, zarówno przysługujące na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów, jak i uprawnienia, które przysługują tylko na podstawie przepisów obowiązujących u danego pracodawcy (np. na podstawie poszczególnych pragmatyk służbowych). Tak więc, w obecnym stanie prawnym nie ma jednolitych zasad ustalania stażu pracy dla celów ustalania wszystkich uprawnień pracowniczych wynikających ze stosunku pracy i dostępu do określonych stanowisk pracy.

Brak powszechnie obowiązującej regulacji zasad ustalania stażu pracy powoduje w praktyce istotne wątpliwości, a w wielu przypadkach prowadzi pracodawców do ustalania stażu pracy wyłącznie na podstawie okresów zatrudnienia na podstawie stosunku pracy i stosunków służbowych. Wskazać zaś należy, że w obecnych realiach rynku pracy w Polsce prace tego samego rodzaju wykonywane są na podstawie różnych stosunków prawnych i w różnych formach, co często wprost wynika z przepisów prawa.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, ma na celu aby pracownicy, którzy często tak naprawdę nie mieli wyboru formy zatrudnienia – mieli uprawnienia do dłuższego urlopu wypoczynkowego, nagród jubileuszowych czy dodatku stażowego.
W przypadku nakładania się okresów: prowadzenia pozarolniczej działalności oraz okresów pozostawania osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, jak również wykonywania zlecenia lub świadczenia usług, wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej albo pozostawania członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kołek rolniczych lub nakładania się tych okresów z okresem pozostawania w stosunku pracy, do okresu zatrudnienia wlicza się jeden z tych okresów.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami umowa zlecenie bądź inne umowy cywilnoprawne jak również okres prowadzenia działalności gospodarczej nie wlicza się do stażu pracy. Obecnie pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę przysługuje 20 dni urlopu w przypadku stażu pracy poniżej 10 lat oraz 26 dni gdy staż pracy jest wyższy niż 10 lat.
Z kolei długość okresu wypowiedzenia zależy od stażu pracy. Jeśli przepracujemy mniej niż sześć miesięcy, okres wypowiedzenia wynosi dwa tygodnie. Przy stażu pracy od sześciu miesięcy do trzech lat czas wypowiedzenia to miesiąc, a przy ponad trzyletnim stażu, wynosi on trzy miesiące.
Na podstawie nowelizacji i dodania do kodeksu pracy art. 3021 § 2 do okresu zatrudnienia wliczane byłyby okresy:

  1. wykonywania przez osobę fizyczną zlecenia na podstawie umowy, o której mowa w art. 734 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r. poz. 1610, z późn. zm.) lub świadczenia usług przez osobę fizyczną na podstawie umowy, o której mowa w art. 750 tej ustawy (pkt 1);
  2. wykonywania przez osobę fizyczną pracy na podstawie umowy agencyjnej, o której mowa w art. 758 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (pkt 2);
  3. pozostawania osobą współpracującą z osobą, o której mowa w pkt 1 i 2 (pkt 3);
  4. pozostawania przez osobę fizyczną członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kołek rolniczych (pkt 4)– w którym podlegała ona ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, z zastrzeżeniem § 3.

Zakres regulacji zawartej w art. 3021 § 2 pkt 1 obejmie również umowy uaktywniające dla niań sprawujących opiekę nad dziećmi na podstawie umów o świadczenie usług, do których zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.
Na podstawie dodawanego do kodeksu pracy art. 3021 § 3 do okresu zatrudnienia wliczane będą także ww. okresy działalności zawodowej określone w art. 3021 § 1 i 2, w których osoba fizyczna nie podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na podstawie odrębnych przepisów.

Wiążą się one z wykonywaniem pracy lub działalności co do zasady stanowiącej tytuł do ubezpieczeń społecznych. Przykładowo może to być zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w ramach wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii, niepodleganie obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu ulgi na start czy zwolnienie dotyczące osób prowadzących działalność gospodarczą, które przekroczyły kwotę rocznej podstawy wymiaru składek, a także okres ulgi dla uczniów szkół ponadpodstawowych lub studentów do ukończenia 26 lat.
Na podstawie projektowanych przepisów Kodeksu pracy m.in. okres wykonywania pracy na podstawie umów zlecenia lub świadczenia usług zawartych z obecnym pracodawcą zostanie zaliczony zarówno do ogólnego, jak i do tzw. zakładowego stażu pracy.

Od zakładowego stażu pracy uzależniona jest zgodnie z Kodeksem pracy m.in. długość okresu wypowiedzenia oraz wysokość odprawy w przypadku rozwiązania umowy o pracę. Także dodatkowe świadczenia przyznawane przez pracodawcę na mocy przepisów zakładowych zwykle uzależnione są od długości zatrudnienia u danego pracodawcy. Zatem na skutek przyjęcia proponowanego rozwiązania osoba zatrudniona na umowę o pracę, która wcześniej świadczyła pracę na rzecz obecnego pracodawcy na podstawie, np. umowy zlecenia, z dniem wejścia w życie ustawy może uzyskać nie tylko uprawnienie do wyższego wymiaru urlopu, ale także zostanie objęta dłuższym okresem wypowiedzenia oraz będzie przysługiwać jej wyższa odprawa w przypadku rozwiązania umowy o pracę (czy też wyższy dodatek stażowy, jeżeli przepisy zakładowe przewidują taki składnik wynagrodzenia).

Nowe okresy zaliczane do stażu pracy będą musiały być potwierdzane zaświadczeniem wydawanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, którego przedmiotem będzie podleganie ubezpieczeniom społecznym z wymienionych tytułów lub niepodleganie ubezpieczeniom społecznym w przypadkach przewidzianych w przepisach szczególnych. Okres zaś, w którym osoba fizyczna do 26 r. życia nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym lub wypadkowemu na podstawie odrębnych przepisów będzie potwierdzać zaświadczenie wydawane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych poprzedzone postępowaniem wyjaśniającym w którym ciężar dowodu będzie spoczywał na zainteresowanym.

Pracodawcy poniosą koszty, ponieważ będą musieli uwzględniać dłuższe okresy stażu przy wypłacie odpraw oraz dodatków stażowych i nagród jubileuszowych w sektorze publicznym. Zmiany te wpłyną również na okresy wypowiedzenia umów oraz szybsze nabywanie prawa do dłuższego urlopu wypoczynkowego, co może prowadzić do większej absencji w zakładach pracy i dodatkowych kosztów związanych z koniecznością uzupełnienia braków kadrowych.

Dla pracowników nowelizacja przyniesie korzyści w postaci szybszego dostępu do ważnych uprawnień pracowniczych, niezależnie od formy wcześniej wykonywanej pracy. Umożliwi również wcześniejsze ubieganie się o stanowiska wymagające określonego stażu pracy.

Opracowała

Karolina Grzelec – Kierownik Działu Silnik Prawny
Kancelaria Prawna Viggen Sp. j